15 % van de donornieren vandaag in het UZA zijn afkomstig van levende donoren. Een nieuwe trend, zegt prof. dr. Dirk Ysebaert. ‘In Nederland gebeurt dat al veel vaker, door de grotere orgaanschaarste. Bij ons is de drempel hoger, om ons aan te bieden als donor én om het te vragen.’ Tussen ouders en kinderen is de bereidheid meestal groot, net als tussen partners. ‘Maar lang niet iedereen ziet het zitten om voor een broer of zus of nog iemand anders het risico te nemen.’
Bij Christel had het idee een paar jaar tijd om te rijpen. ‘Mijn zus had al langer nierproblemen. Met een heel streng dieet heeft ze dialyse nog twee jaar kunnen afhouden, maar uiteindelijk moest het toch. Tegen dan had ik voor mezelf al uitgemaakt dat ik een nier aan haar wou afstaan, als dat mogelijk was. We zijn als zussen heel close, en we zijn ook getrouwd met twee broers. Ik wou niet dat zij en mijn schoonbroer twee, drie mooie jaren verloren met wachten op een nier.’
Een match?
De resultaten met levende donoren zijn beter dan met nieren van overledenen. Bovendien wordt genetische overeenkomst steeds minder belangrijk, zodat ook donaties tussen niet-bloedverwanten, partners bijvoorbeeld, mogelijk worden. Dirk Ysebaert: ‘De medicatie kan de afstoting steeds beter onderdrukken. De bloedgroep moet wel compatibel zijn.’ Ook levende donoren worden altijd aangemeld bij Eurotransplant. Om orgaanhandel te voorkomen, moet immers van elk orgaan duidelijk zijn van wie het afkomstig is.
Eens Christel aan haar zus had voorgesteld om een nier af te staan, ging de bal aan het rollen. ‘Eerst werd onderzocht of Margot in aanmerking kwam voor een transplantatie. Daarna werd gekeken of er een match was. Daarvan kregen we bevestiging toen we allemaal samen in Parijs op weekend waren. Maar toen moesten ze nog bekijken of het wel medisch mogelijk was, via onderzoeken van mijn hart, longen, nieren… Dat was een zenuwslopende periode: je weet dat er een match is, maar je weet niet of de operatie kan doorgaan. Na in totaal zes maanden kwam dan het verlossende telefoontje.’
Sleutelgatchirurgie
Het UZA is het enige ziekenhuis in Vlaanderen dat de nier verwijdert via sleutelgatchirurgie. Dirk Ysebaert: ‘Met de sleutelgatchirurgie beperken we de pijn. De donor kan sneller naar huis en is ook veel minder lang werkonbekwaam.’ Al bij al vond Christel het toch een zware operatie. ‘Wellicht doordat ik als een gezonde mens ben binnengekomen. De dag na de operatie heeft prof. Ysebaert mij in een rolstoel gezet en tot bij mijn zus gebracht. Voor een paar minuten, want ik verging van de pijn. Toch zou ik het direct opnieuw doen.’
Leven met één nier is perfect mogelijk. Donoren hebben zelfs een hogere levensverwachting dan de gemiddelde mens, onder meer doordat ze bewuster gezond leven. Christel en Margot hebben allebei hun gewone leven weer opgenomen. ‘Veel praten we er eigenlijk niet meer over. Maar op 17 november gaan we elk jaar uit eten met zijn vieren. En dan trakteert Margot.’
