Een instrument dat bij een opgebaarde muzikant wordt gelegd, de lievelingsbeer die niet mag ontbreken aan de zijde van een overleden kind, een boek waarin bezoekers hun gedachten kunnen neerschrijven … Heel vaak gebeurt het niet, maar af en toe krijgen de mortuariumbedienden speciale verzoeken voor de opbaring van een overledene. ‘En dan doen we dat altijd met veel plezier. Het is het laatste wat we voor de overledene kunnen doen’, zegt Ronny. Samen met drie collega’s heeft hij als taak om patiënten die in het UZA zijn overleden, af te leggen en in de groetkamer op te baren als de nabestaanden komen groeten.
Het werk begint meestal op de afdeling waar de patiënt is gestorven. ‘De verpleegkundigen wassen de overledene en doen hem eventueel al de kleren aan die de familie heeft gebracht. Wij worden er vaak bij geroepen om de mond te sluiten, want dat moet meestal met hechtingen gebeuren’, legt Ronny uit.
Make-up
Nadat de familieleden op de afdeling zijn komen groeten, wordt het lichaam naar het mortuarium overgebracht. Daar kan het blijven tot het door de begrafenisondernemer wordt opgehaald voor de begrafenis of de crematie. ‘Wij baren het lichaam mooi op. Dat betekent concreet het kapsel verzorgen, de gevraagde kleren aandoen als dat nog niet gebeurd is en eventueel make-up aanbrengen om verkleuringen te verdoezelen’, verduidelijkt Ronny. Soms gaat het veel verder dan dat, vooral als het team te maken krijgt met een verkeersdode of slachtoffer van een misdaad. Dan is er vaak heel wat werk om het stoffelijk overschot toonbaar te maken voor de nabestaanden, tot en met het reconstrueren van het lichaam.
Als mensen dat willen, kan ook de begrafenisondernemer bij de opbaring worden betrokken. Hij kan erop letten dat speciale wensen van de familie worden gerespecteerd. ‘Heel soms willen mensen ook zelf mee het lichaam opbaren, vooral als het om een kind gaat’, vertelt Ronny.
‘Je maakt de klik meteen, of anders nooit’
De job heeft ook een belangrijk menselijk aspect. Als nabestaanden er behoefte aan hebben, is er altijd tijd voor een babbel of een troostend woord. ‘En ze kunnen ook bij ons terecht voor praktische informatie in verband met de begrafenis of crematie’, zegt Ronny.
Zelf is Ronny nog maar 22, maar hij heeft het werk nooit raar of eng gevonden. ‘Ik werkte voordien op de schoonmaakdienst van het UZA en kende de afdeling al doordat ik hier regelmatig kwam poetsen. Doordat ik ook de medewerkers leerde kennen, dachten die aan mij toen er een vacature kwam. Voor mij was het allemaal nieuw, maar toch had ik er vanaf het begin geen probleem mee om een lichaam op te baren. Ik denk dat je die klik meteen maakt, of anders nooit. Al sta ik er wel bij stil als iemand van mijn leeftijd hier op de tafel ligt.’
Of hij soms vreemde reacties krijgt als hij vertelt wat zijn beroep is? ‘Mensen reageren soms geshockeerd, maar tegelijk vinden ze het knap dat ik zoiets wil doen. Zelf ben ik misschien wel een beetje veranderd door dit werk. Als mensen zich druk maken om kleinigheden, kan ik dat nog maar moeilijk begrijpen. De mensen die hier liggen, kunnen zich om niets meer druk maken, denk ik dan.’
Het mortuarium praktisch
Als nabestaande kunt u dagelijks in het mortuarium komen groeten. De groeturen vindt u op www.uza.be/contact. U meldt zich aan bij de balie in de inkomhal en wordt vanaf daar vergezeld door een mortuariummedewerker. U mag zo vaak komen groeten als u wenst. Ook kinderen kunt u bij het afscheid betrekken. Leg hen vooraf wel uit hoe de overledene is opgebaard en bereid hen voor op eventuele emotionele reacties van de omgeving.
