Prikkelbare darm: Facts en fake news

Is het nu een fysieke of een psychische aandoening? Zitten allergieën er voor niets tussen? Over het prikkelbaredarmsyndroom bestaat nog veel onduidelijkheid. Vier veelvoorkomende vragen getoetst aan de laatste wetenschappelijke inzichten.

Heiko De Schepper
Prof. dr. Heiko De Schepper
Gastro-enteroloog en coördinator Klein Bekken Kliniek

Heb je vaak last van buikpijn, een opgeblazen buik en een onregelmatig stoelgangspatroon – diarree, constipatie of een combinatie van die twee? Dan lijd je misschien, net als tien procent van de mensen, aan het prikkelbaredarmsyndroom (PDS). ‘PDS is een functionele ziekte. Als patiënt heb je een aantal kenmerkende klachten, maar je arts vindt geen fysieke afwijkingen’, zegt maagdarmspecialist prof. dr. Heiko De Schepper. ‘Bloed, stoelgang, endoscopie, … alle resultaten zijn normaal. Toch wegen de symptomen vaak zwaar door.’

 

1.

Is stress een oorzaak?

‘Omdat er geen aantoonbare fysieke oorzaak is, denken veel mensen dat PDS een ingebeelde ziekte is. Maar zo simpel is het niet. Bij PDS gaat er iets verkeerd bij het uitwisselen van de informatie tussen de hersenen en de darmen – de brein-darm-as. Je darmen werken constant: ze verteren voedsel, nemen voedingsstoffen op enzovoort. Normaal merk je daar niets van, maar bij PDS sijpelt die info overmatig door naar je hersenen.’

‘Waarom dat zo is, weten we niet. Wel hebben we enkele uitlokkende factoren ontdekt. Zo komt PDS vaak voor na een zware maagdarminfectie. Via krampen en diarree maken de darmen duidelijk dat er iets mis is. Bij PDS blijft die prikkel duren, ook als de darmen al genezen zijn. Het probleem ontstaat dus niet in je hoofd, maar in je darmen.’

‘Anderzijds kunnen ook traumatische levensgebeurtenissen of heel zware stress PDS uitlokken. Bovendien doet stress de klachten opflakkeren. Je hoofd zit er dus wel voor iets tussen, maar het verklaart niet alles.’

Antwoord: gedeeltelijk.

Is er geen behandeling?

‘Een behandeling die voor élke patiënt werkt, bestaat inderdaad nog niet. Wel hebben we de laatste jaren veel aanknopingspunten gevonden om de patiënten te helpen. Bij sommigen vertrekken we vanuit de darm. Er zijn geneesmiddelen die inwerken op de spierspanning van de darm, die de darmwand verstevigen of die de geleiding van de (pijn)prikkel van het maag-darmkanaal naar de hersenen verlagen.’

‘Bij andere patiënten focussen we op het mentale. Zij zijn meer gebaat bij psychotherapie. Als dokter moet je samen met de pa­tiënt op zoek gaan naar de beste behandeling. Vaak zal het om een combinatie van therapieën gaan.’

Antwoord: jawel, meerdere.

2.

3.

Kan je PDS voorkomen?

‘Sommige oorzaken van PDS kan je niet vermijden, denk maar aan buikgriep of een traumatische gebeurtenis.’

‘Wat je wel kunt doen, is het risico verminderen door je microbioom – de bacteriën die in je darm leven – zo gezond mogelijk te houden: voldoende vezels eten, niet overdrijven met rauwkost en fruit, voldoende (plat) water drinken, koffie en alcohol vermijden, naar het toilet gaan als je de aandrang voelt, voldoende bewegen, … Die leefregels helpen ook om klachten te verzachten.’

Antwoord: gedeeltelijk.

Is PDS het gevolg van een voedselallergie?

‘Veel mensen denken dat PDS wordt uitgelokt door een voedselallergie. Maar bij een allergie reageert je lichaam met bijvoorbeeld krampen, jeuk of tranende ogen op één bepaald stofje. Bij PDS spreken we van intoleranties: bepaalde voedingsproducten – zuivel of granen bijvoorbeeld – verteren niet zo goed en geven klachten.’

‘Toch is het geen goed idee om die producten te vermijden en op eigen houtje een dieet te volgen, want dan kan je tekorten oplopen. Bij PDS komt het er sowieso op aan je goed te informeren. Hou je wel aan wetenschappelijk getoetste feiten. Op het internet doen de wildste theorieën de ronde.’

Antwoord: neen. 

4.

Gerelateerde specialismen

Aangemaakt op
Laatste update op