Leven met een prikkelbare darm

Wanneer spreken we van het prikkelbare-darmsyndroom?

'PDS is geen ziekte op zich, maar een geheel van klachten die verband houden met een verstoorde darmwerking. Er doen zich geen echte afwijkingen voor zoals ontstekingen. Er bestaat dus ook geen test om te zien of je de ziekte al dan niet hebt. We stellen onze diagnose voornamelijk op basis van de symptomen en proberen daarbij andere oorzaken uit te sluiten.'

Wat zijn die symptomen?

'Het hoofdkenmerk van PDS is dat de patiënt pijn ervaart. Die pijn gaat samen met een verstoord stoelgangspatroon. Sommige patiënten hebben last van diarree, andere van constipatie en nog andere wisselen diarree af met constipatie. Heel kenmerkend voor PDS is dat wanneer de stoelgang verbetert, de patiënten ook minder pijn lijden. Een ander symptoom is een sterke gastrocolische reflex, de drang die je voelt na de maaltijd om naar het toilet te gaan. Veel patiënten hebben tot slot last van een opgeblazen buik, vooral na het eten.'

Wat zijn de oorzaken van PDS?

'Dat is het grote probleem: we weten het niet precies. Vermoedelijk gaat het om een overgevoeligheid van je maag-darmsysteem, dat té hevig reageert op bepaalde prikkels. Er is ook sprake van een verstoring in de motoriek van je ingewanden, die ofwel te traag ofwel te snel werken. En sommige patiënten krijgen last van PDS na een zware darminfectie, zoals een voedselvergiftiging. We voeren momenteel nog altijd onderzoek naar de ziekte. Een van onze doctoraatsstudenten heeft aangetoond dat bij PDS een allergisch mechanisme in de darmwand betrokken is. Maar wat die allergische reactie uitlokt, weten we nog niet.'

Spelen ook psychologische factoren een rol?

'Een spastisch colon – zoals de ziekte vroeger heette – zit in je hoofd, werd in het verleden wel eens geopperd. Vandaag weten we dat dat niet zo is. Stress of psychologische druk kunnen de overgevoeligheid van de darmen wel verhogen. We weten intussen ook dat PDS vaker voorkomt bij mensen die een traumatische ervaring meemaakten. Maar dat is nooit de enige oorzaak.'

Wat kun je doen tegen een prikkelbare darm?

'De oorzaak kunnen we niet wegnemen. We proberen vooral de klachten te verminderen. In eerste instantie geven we advies op het vlak van voeding en levensstijl: voldoende drinken, veel vezels eten, regelmatig bewegen ... (zie kader). Als dat niet helpt, geven we medicatie om de stoelgang te normaliseren of de pijn te verminderen. Soms ook raden we de patiënt probiotica aan, mengelingen van goede bacteriën. Stoelgangtransplantatie passen we voorlopig nog niet toe. De doeltreffendheid van die therapie bij PDS staat nog niet wetenschappelijk vast.'

Hoe lang duurt een behandeling?

'We vermoeden dat PDS een chronische ziekte is. Bij de meeste patiënten blijft hun maag-darmsysteem heel hun leven gevoelig. Alleen bij mensen die problemen kregen na een infectie lijkt de ziekte in de loop van de jaren te verdwijnen.'

Moet je met PDS naar de dokter?

'Op zich houdt een prikkelbare darm geen ernstige gezondheidsrisico's in. Je belandt niet vaker in het ziekenhuis, of je krijgt niet vaker darmkanker. Integendeel zelfs, want PDS-patiënten worden goed opgevolgd. Natuurlijk, als de ziekte een invloed heeft op je professionele of sociale leven, dan zoek je beter hulp. Sowieso is het verstandig om een onderzoek te laten uitvoeren om andere aandoeningen met ernstige gevolgen uit te sluiten zoals coeliakie – glutenintolerantie – of de ziekte van Crohn, een ontstekingsziekte.'