Toen Paul Kestens (60) vijf jaar geleden met pensioen ging, besefte hij al na een maand dat stilzitten niets voor hem was. Via het internet vond hij informatie over de vrijwilligerswerking van het UZA. Hij bood zich aan en sindsdien is hij elke woensdag tussen 10 en 15 uur in het UZA te vinden. Als vrijwilliger op een verpleegafdeling is hij er voor die kleine dingen die voor de patiënt een groot verschil maken: een babbel, een glas water inschenken, een wandeling in de tuin, even naar de cafetaria of de winkel... 'Mensen zijn vaak blij dat ze eens de kamer uit kunnen of dat hun dag gebroken is', zegt Paul.
Vrijwilligers werken één dag per week op een vaste afdeling. Sommige verpleegeenheden hebben geen vaste vrijwilliger, maar doen er af en toe een beroep op. 'De vrijwilliger neemt geen verpleegkundige taken over,' zegt Nora Lens. 'Zijn meerwaarde is tijd en aandacht geven. Hij ziet de patiënt niet als zieke, maar als persoon.'
'Bij de eerste kennismaking zeg ik meestal gewoon dat ik even goeiedag kom zeggen. Als je de mensen dan vraagt hoe het gaat, kom je al gauw tot wat ze echt bezighoudt. Dat kunnen heel diepgaande gesprekken zijn', zegt Guus Bischoff (66). Hij leerde de vrijwilligerswerking kennen toen hij zelf patiënt was in het UZA. Intussen maakt hij al drie jaar deel uit van het team.
Zonder woorden
Soms is het genoeg dat de vrijwilliger er gewoon is. Paul: 'Ik herinner me een dame bij wie ik de eerste keer een uur heb gezeten zonder dat er iets werd gezegd. In de volgende weken werd er wel gepraat. Maar op het eind zei ze: die eerste keer dat u langskwam, daar heb ik het meeste aan gehad.'
De vrijwilliger werkt in overleg met de verpleging. 's Morgens overlopen ze samen de patiënten. En als de vrijwilliger met iemand op stap gaat, checkt hij vooraf even of dat wel kan. Na verloop van tijd wordt de vrijwilliger een vertrouwd gezicht op de afdeling en maakt hij echt deel uit van het team.
Momenteel worden er nieuwe vrijwilligers gezocht, zowel voor de afdelingen als voor een nieuw project: een onthaalservice in de inkomhal. 'Sommige mensen voelen zich verloren als ze het ziekenhuis binnenstappen', zegt Nora. 'Ze vinden de weg niet, zijn slecht te been of hebben veel bagage bij. Daarom willen we vrijwilligers, herkenbaar aan hun badge, in de inkomhal inschakelen. Zij kunnen mensen de weg wijzen of begeleiden tot de raadpleging of afdeling.' Kandidaat-vrijwilligers hebben eerst een kennismakingsgesprek. Wie wordt ingeschakeld, krijgt na een opleiding van twee of drie dagen een peter of meter. Maandelijks is er een vorming van een tweetal uur, bijvoorbeeld rond pijnbeleving of actief luisteren.
Waardering blijkt uit kleine dingen
'We zoeken mensen die zich voor een langere periode willen engageren. Ze moeten de nodige levenservaring én sterke schouders hebben. Wie bijvoorbeeld in een rouwproces zit, kan dit soort vrijwilligerswerk niet aan', zegt Nora. Uiteraard is ook een positieve instelling essentieel. 'Een hoofdverpleegkundige zei dat mooi: als de vrijwilliger binnenkomt, moet het zonnetje beginnen te schijnen.'
Rest nog de vraag waarom vrijwilligers hun taak graag doen, sommigen al meer dan 25 jaar. De dankbaarheid van de patiënten heeft daar veel mee te maken. 'Waardering merk je soms aan kleine dingen. Als mensen je na jaren nog herkennen of via een andere vrijwilliger de groeten doen, zegt dat veel', vindt Paul. Ook zelf halen ze veel uit hun bezoeken op de afdeling. 'Het doet mensen groeien. Ze doen nieuwe ervaringen op, waardoor hun visies en ideeën veranderen', zegt Nora. Guus kijkt elke week erg naar 'zijn' woensdag uit. 'Het zijn ervaringen die ik niet zou willen missen. Ik word er zelf rijker door', klinkt het.
Bijna 100 vrijwilligers actief
In het UZA zijn op meerdere terreinen vrijwilligers actief. In totaal gaat het om bijna 100 mensen.
- 35 vrijwilligers zetten zich in op de afdelingen. Ze houden de patiënten gezelschap, gaan met hen naar de cafetaria of de winkel of maken samen een wandeling.
- Het pastorale team kan op zondag rekenen op 29 vrijwilligers die patiënten van hun kamer naar de gemeenschapszaal brengen voor de misviering.
- Ter Weyde, het onthaaltehuis voor familieleden die dicht bij hun zieke willen verblijven, wordt draaiende gehouden door 17 vrijwilligers. Zij zorgen voor een warm onthaal.
- Het Rode Kruis heeft een team van 12 vrijwilligers die op maandagnamiddag langs de patiëntenkamers gaan met een rijdende bibliotheek.
- 4 vrijwilligers van de Vlaamse Liga tegen Kanker (VLK) geven informatie over de activiteiten van de vereniging, zowel op de afdelingen als in het dagziekenhuis oncologie.
Meer info: vrijwilligerswerking patiëntenbegeleiding, Ter Weyde en bibliotheek Rode Kruis T 03 821 40 11 - pastorale dienst T 03 821 30 65 - Vlaamse Liga tegen Kanker T 015 40 08 90, 03 213 13 44
Iets voor u?
Heeft u een warm hart en een luisterend oor en kunt u zich één dag per week vrijmaken om tijd door te brengen met patiënten op de afdeling? Of wilt u mensen wegwijs maken in de inkomhal? Dan kunt u zich als vrijwilliger kandidaat stellen bij Nora Lens (T 03 821 40 11 of nora.lens@uza.be). Als vrijwilliger op de verpleegafdeling krijgt u een lunch aangeboden en parkeert u gratis. U bent ook verzekerd.
U kunt zich natuurlijk ook opgeven voor een van de andere vrijwilligerswerkingen (zie hierboven).
