Sporten met nierproblemen, het is geen evidente combinatie. Nierpatiënten voelen zich door hun ziekte vaak moe en hebben dan ook zelden de energie om loopschoenen aan te trekken of om op de fiets te springen. Bovendien hebben ze als gevolg van hun nierlijden zwakkere spieren. Een andere vaststelling is dat nierpatiënten beduidend meer risico lopen op hart- en vaatziekten. Dat geldt zowel voor dialysepatiënten als voor patiënten met een minder gevorderde nierziekte. De onderliggende mechanismen die tot hart- en vaatziekten leiden, zijn bij hen ook anders dan bij andere hartpatiënten. Dat betekent dat ook de preventie er mogelijk anders moet uitzien.
‘De laatste jaren is er veel aandacht voor preventie van hart- en vaatziekten bij nierpatiënten’, zegt Van Craenenbroeck. ‘Vergelijk het met patiënten met hartproblemen: ook voor die mensen is het allesbehalve evident om te sporten, maar intussen weten we dat regelmatig bewegen hun prognose sterk verbetert. Met ons onderzoek willen we nu nagaan in hoever dagelijkse beweging het risico op hart- en vaatziekten kan verminderen bij patiënten die nog niet aan de dialyse zijn. Bij die groep zijn er minder studies gebeurd én is er nog veel ruimte voor preventie. Om die laatste reden zoeken we ook patiënten bij wie nog geen sprake is van hart- en vaatlijden.’
Even doorbijten
In totaal worden zestig patiënten bij het onderzoek betrokken. De helft van hen krijgt een hometrainer. Daarop moeten ze elke dag vier keer tien minuten fietsen aan een welbepaalde hartslag, en dat drie maanden lang. De andere helft krijgt alleen gezondheidstips. Aan het begin en aan het einde van hun deelname ondergaan de patiënten telkens een aantal onderzoeken, om hun conditie en hun risico op hart- en vaatziekten in kaart te brengen. ‘In de loop van volgend jaar hoop ik alle resultaten bij elkaar te hebben’, aldus Van Craenenbroeck.
Voor de patiënten die dagelijks de hometrainer op moeten, is het vooral in het begin flink doorbijten. Van Craenenbroeck. ‘De eerste twee weken verbetert hun conditie al meteen aanzienlijk. Dat betekent echter ook dat ze de inspanning sterk moeten opdrijven om aan diezelfde hartslag te trainen. Dat is zwaar. Als ze volhouden, krijgen ze er echter een betere conditie voor in de plaats. En dan zullen ze zich net minder moe voelen. Die vicieuze cirkel doorbreken, is de uitdaging.’
Dialyse op de fiets
Fietsen tijdens een dialysesessie? Op de lowcaredialyseafdeling in het UZA, bestemd voor patiënten die minder medische begeleiding nodig hebben, is dat sinds enkele maanden een vertrouwd beeld. ‘Fietsen tijdens de dialyse heeft een gunstig effect op de bloeddruk en de bloeddoorstroming, waardoor patiënten minder last hebben van krampen. Het zorgt ook voor afleiding en kan een aanzet zijn om ook thuis meer te bewegen’, zegt unitverantwoordelijke Bruno Segers.
Probleem was dat fietstoestellen voor dialysepatiënten peperduur zijn. ‘Toevallig stootte ik in een warenhuis op een goedkoop fietstoestel’, zegt dialysetechnicus Bruno Verdonck. ‘In samenwerking met technici van de mechanische werkplaats van de Universiteit Antwerpen heb ik dat aangepast, zodat we het nu eenvoudig op de dialysestoel kunnen monteren.’ De afdeling startte met één fietstoestel, maar vanwege de grote populariteit zijn het er intussen al vier geworden.
Nierpatiënten gezocht
Bent u nierpatiënt en wilt u meedoen aan een onderzoek rond beweging en hart- en vaatziekten? Dan kunt u zich aanmelden aan het onthaal van de consultatie nefrologie in het UZA of contact opnemen via T 03 821 38 72 of amaryllis.van.craenenbroeck@uza.be. De dienst is op zoek naar patiënten van minimum 18 jaar oud die nog niet aan de dialyse zijn.
