Prof. dr. Pierre Van Damme is hoofd van het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties (CEV) van de Universiteit Antwerpen (UA). Het CEV werd samen met een handvol andere Europese centra aangezocht om verschillende vaccins tegen de Mexicaanse griep te testen. Het centrum heeft zo’n 25 jaar ervaring met vaccinstudies en maakt deel uit van het Vaccin en Infectieziekten Instituut (Vaxinfectio) van de UA, samen met de onderzoeksgroepen van prof. dr. Herman Goossens en prof. dr. Zwi Berneman.
Wie laat zich het best vaccineren tegen de gewone seizoensgriep?
Van Damme: ‘In de eerste plaats de risicogroepen. Dat zijn om te beginnen mensen die meer risico lopen op complicaties, onder wie 65-plussers en ook jongere mensen met bepaalde chronische aandoeningen, bijvoorbeeld diabetes of een hartziekte. Een tweede groep zijn mensen die werken in de gezondheidssector. Verder wordt het vaccin aangeraden aan zwangere vrouwen in het tweede of derde trimester van hun zwangerschap. Ten slotte is er ook een groter risico bij 50- tot 64-jarigen die roken, veel alcohol gebruiken en/of zwaarlijvig zijn. Ook zij lopen een groter risico op verwikkelingen, eens ze de wintergriep oplopen.’
Waarom is het zo belangrijk dat die mensen zich laten inenten? Griep is toch een vrij onschuldige ziekte?
Van Damme: ‘Dat is niet helemaal waar. Elk jaar sterven in België zo’n 1.000 tot 1.500 mensen rechtstreeks of onrechtstreeks aan de griep. Zonder vaccinatie zouden dat er gemakkelijk 4 tot 5.000 zijn. Vooral 65-plussers en mensen met onderliggende aandoeningen lopen een risico op complicaties. Ook voor zwangeren kan een griep heel ernstig zijn. Doordat hun immuunsysteem minder sterk is, ontwikkelen ze sneller complicaties, zoals een longontsteking. Het is evident dat hoge koorts of zware medicatie de zwangerschap niet ten goede komen. In zeldzame gevallen kan een zwangere zelfs sterven aan de complicaties van een griep. Voor gezondheidswerkers is het vaccin dan weer aan te raden, omdat ze meer in contact komen met het griepvirus én omdat ze de ziekte kunnen overdragen op patiënten. Dat kan ernstige gevolgen hebben als de persoon in kwestie al verzwakt is.’
Op welk moment laat je je het best vaccineren?
Van Damme: ‘Je laat het vaccin het best zetten zodra het beschikbaar is, dat wil zeggen vanaf eind september, begin oktober. Het werkt een elftal maanden, dus wachten hoeft niet. In principe heeft vaccineren zin zolang de griep nog niet in het land circuleert. Is dat wel het geval, dan ben je te laat, want het vaccin is pas na twee tot drie weken werkzaam.’
Beschermt het klassieke griepvaccin tot op zekere hoogte ook tegen de Mexicaanse griep?
Van Damme: ‘Nee, want het gaat om verschillende virussenstammen. Omgekeerd zal het vaccin tegen de Mexicaanse griep dus ook niet beschermen tegen de wintergriep.’
Waarom duurt het zo lang voor er een vaccin tegen de Mexicaanse griep beschikbaar is?
Van Damme: ‘Een vaccin maken en op de markt brengen duurt makkelijk tien tot vijftien jaar. Met het maken van griepvaccins is er al heel wat ervaring, waardoor dat op zo’n acht maanden kan. De eigenlijke zoektocht naar het vaccin duurt enkele maanden, het uittesten een tweetal maanden. Nadien moet het nog worden geproduceerd, wat enkele weken duurt. Voor het vaccin tegen de Mexicaanse griep is al het mogelijke gedaan om tijd te winnen, maar op het vlak van kwaliteit kun je geen toegevingen doen. Het vaccin moet aan dezelfde strenge criteria beantwoorden als elk vaccin.’
Wie zal het vaccin kunnen krijgen?
Van Damme: ‘Het A/H1N1v-vaccin zal in eerste instantie aan bepaalde prioritaire groepen worden aangeboden, onder wie gezondheidswerkers, zwangere vrouwen en mensen met onderliggende aandoeningen. Ook jonge kinderen zouden in aanmerking kunnen komen voor het vaccin. Niet omdat de ziekte voor hen zo gevaarlijk zou zijn, maar vooral om de verspreiding tegen te gaan: kinderen geven veel gemakkelijker een griep door dan volwassenen. De kans bestaat dat we in een tweede fase iedereen zullen inenten. (Bij het ter perse gaan was hierover nog geen beslissing genomen, red.) Dat zal echter niet in één twee drie kunnen. Die meer dan 12 miljoen vaccins zullen niet in één keer worden geleverd, en ook organisatorisch komt er heel wat bij kijken.’
Zijn er risico’s verbonden aan de vaccinatie tegen Mexicaanse griep?
Van Damme: ‘Het is een vaccin op basis van een dood of geïnactiveerd virus, zoals bij het gewone wintergriepvaccin. Mogelijke nevenwerkingen zijn dus gelijkaardig: wat ongemak op de plaats van de inspuiting of symptomen zoals vermoeidheid, hoofd- of spierpijn die spontaan wegtrekken. De eerste resultaten van de vaccinstudies bevestigen dat. Er is geen enkele medische reden om het vaccin te weigeren.’
Kan een gevaccineerde persoon toch nog (Mexicaanse) griep oplopen?
Van Damme: ‘Ja, want een griepvaccin beschermt nooit voor 100 %. Het klassieke griepvaccin is bij jonge mensen voor 70 tot 80 % doeltreffend. Bij ouderen zakt dat percentage tot zo’n 50 %. Voor het vaccin tegen de Mexicaanse griep verwachtten we minstens een gelijkaardige beschermingsgraad, maar de eerste resultaten wijzen erop dat die duidelijk hoger zal liggen.’
Info: Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties (CEV), T 03 820 26 52, cev@ua.ac.be, www.influenza.be, T 0800 99 777
Geef Mexicaanse griep geen kans
- Was regelmatig uw handen met zeep of handalcohol. Doe dat zeker voor het eten of voor u eten bereidt.
- Vermijd contact met zieke mensen, zeker als ze hoesten.
- Komt u in contact met iemand die de Mexicaanse griep heeft, draag dan een maskertje voor neus en mond.
- Leef gezond: eet evenwichtig, neem genoeg beweging en slaap voldoende. Zo verhoogt u uw weerstand.
- Bescherm uw omgeving door uw neus en mond af te schermen bij niezen of hoesten, en was nadien uw handen.
