Alcohol is een sociaal aanvaarde drug. ‘De Food and Drug Administration (FDA), de Amerikaanse overheidsinstantie die onder meer voedingsproducten keurt, zou alcoholische dranken vandaag nooit op de markt toelaten’, zegt prof. dr. Peter Michielsen, adjunct-diensthoofd gastro-enterologie hepatologie.
Algemeen wordt aangenomen dat de veilige grens voor alcoholgebruik voor een gezonde persoon ligt op 21 glazen per week voor een man en 14 voor een vrouw, met een maximum van respectievelijk vier of twee glazen per dag en met minstens twee alcoholvrije dagen per week. Met een glas wordt een standaard consumptie bedoeld, bijvoorbeeld één glas bier of een klein glaasje jenever. Naar schatting 560.000 Belgen overschrijden regelmatig die grens. Daarmee zien ze het risico op allerlei medische problemen toenemen. Maar om welke problemen gaat het?
Kapotte lever
Leverspecialisten danken zowat de helft van hun werk aan alcoholgebruik, schat Michielsen. Alcohol wordt immers grotendeels afgebroken in de lever. Drinken mensen lange tijd te veel, dan kan de lever beschadigd raken. Mogelijke gevolgen van overdreven alcoholgebruik zijn leververvetting, leverontsteking, levercirrose en leverkanker. Eén derde van de levertransplantaties in Europa zijn een gevolg van alcoholmisbruik.
Van alle zware drinkers krijgt naar schatting 6% levercirrose. Of je al dan niet prijs hebt, hangt af van genetische factoren maar ook van wat voor drinker je bent. Veel soorten alcohol drinken, drinken buiten de maaltijd en dagelijks drinken verhogen bijvoorbeeld het risico. Hetzelfde geldt voor een vette voeding. ‘Het verraderlijke is dat symptomen als een gelige gelaatskleur meestal pas optreden als de lever al sterk beschadigd is’, aldus Michielsen.
Kanker
Drinken verhoogt rechtstreeks of onrechtstreeks het risico op keel-, slokdarm-, lever-, pancreas- en darmkanker. ‘Niet iedereen die stevig drinkt, krijgt kanker’, zegt prof. dr. Marc Peeters, diensthoofd oncologie. ‘Maar je hoeft ook geen alcoholist te zijn om je risico te vergroten. Drink je regelmatig meer dan het aanbevolen maximum, dan loop je meer risico. Laat ons zeggen dat alcohol een bijkomende risicofactor is, naast andere omgevings- en genetische factoren.’
Hart- en vaatziekten
Studies hebben aangetoond dat 2 tot 7 glazen alcohol per week het risico op slagaderverkalking of een hartinfarct met 40 tot 70% doen dalen. Drinkt u echter méér dan het toegelaten maximum, dan gebeurt het omgekeerde: uw kans op hartfalen, pijn op de borst, hartritmestoornissen en een hartstilstand stijgt. Drinkt u meer dan twee glazen per dag, dan heeft u ook tot 2 keer zoveel kans op een te hoge bloeddruk. Voorts kan overdreven alcoholgebruik ook leiden tot een te hoog cholesterol- en triglyceridengehalte, en dus hart- en vaatziekten.
Neurologische ziekten
Te veel alcohol drinken kan de hersenen en het zenuwstelsel aantasten. Het verhoogt het risico op een beroerte en een hersenbloeding en kan – vooral bij zwaar misbruik - ook leiden tot een epilepsie-aanval of een pijnlijke zenuwontsteking. Alcoholici kunnen alcoholdementie krijgen, vaak mee veroorzaakt door hun eenzijdige voeding en bijhorend vitaminetekort. Het goede nieuws is dan weer dat gematigd drinken het risico op een beroerte of dementie net verkleint.
Pancreasontsteking
Comazuipen, ook gekend als binge drinking, kan leiden tot een acute pancreasontsteking, wat geweldig pijnlijk en niet ongevaarlijk is. ‘Zo’n 20% van de patiënten ontwikkelt heel ernstige symptomen en een enkele keer is er zelfs een dodelijke afloop’, zegt prof. dr. Paul Pelckmans, diensthoofd gastro-enterologie hepatologie. Alcoholici kunnen dan weer een chronische pancreasontsteking of verkalkingen in de pancreas ontwikkelen.
Maagklachten
Het is geen geheim dat overdreven alcoholgebruik kan leiden tot maagklachten en braken. Gaat iemand echt zwaar over de schreef, dan kan hij zelfs bloed overgeven of last krijgen van een maagontsteking.
Verslaafd?
De zogenaamde CAGE-vragenlijst van de Amerikaanse arts dr. John Ewing wordt vaak gebruikt om alcoholverslaving op te sporen. Antwoordt u op 2 vragen met ja, dan bent u vermoedelijk alcoholverslaafd.
- Hebt u al ooit het gevoel gehad dat u minder zou moeten drinken?
- Hebt u zich al ooit gestoord aan kritiek van uw omgeving op uw drinkgewoonten?
- Voelde u zich ooit al schuldig over uw drankgebruik of de gevolgen ervan?
- Dronk u ooit al ’s morgens alcohol om rustiger te worden of om een kater te bestrijden?
Meer weten over alcohol en verslaving? www.druglijn.be
Ontwennen kan vaak ambulant
Naar schatting 6% van de Belgen is alcoholverslaafd. Voor een stuk is die afhankelijkheid genetisch bepaald, al spelen ook omgevingsfactoren een rol. ‘Amper een op tien laat zich voor zijn verslaving behandelen’, zegt psychiater prof. dr. Geert Dom, verbonden aan de Universiteit Antwerpen (CAPRI) en hoofdgeneesheer van het psychiatrisch centrum Broeders Alexianen in Boechout. ‘Daarin schuilt een grote uitdaging voor de huisartsen. Een behandeling bestaat meestal uit een combinatie van gedragstherapie, medicatie en, indien nodig, een behandeling van bijkomende psychiatrische problemen zoals depressie of een angststoornis. Zowat een derde van de alcoholici heeft namelijk ook een ernstig psychiatrisch probleem.’
Twee derden van wie zich laat behandelen, is nadien van zijn verslaving verlost of kan er op zijn minst beter mee omgaan. Meestal kan de behandeling ambulant gebeuren. Kampt u met een alcoholverslaving, dan kunt u hulp zoeken via uw huisarts, een centrum voor geestelijke gezondheidszorg of bij een therapeut.
