Elk jaar overlijden wereldwijd 7 à 8 miljoen mensen aan sepsis, en op de spoeddienst van het UZA melden zich jaarlijks 300 à 400 patiënten met de aandoening. Maar wat houdt sepsis nu precies in? ‘Sepsis is een extreme ontstekingsreactie van het lichaam op een infectie’, zegt dr. Ken Dewitte, spoedarts en coördinator van het sepsis-team. ‘Longontsteking, een wondje in de voet, een ontsteking van de urinewegen enzovoort, het kan allemaal leiden tot sepsis. Daarbij raken bacteriën in de bloedbanen. Via die bloedbanen komen ze terecht in hart, longen, hersenen ... De organen kunnen beschadigd raken of volledig uitvallen, met de dood als gevolg.’
Binnen het uur antibiotica
Zover komt het meestal natuurlijk niet: door meteen in te grijpen, kunnen artsen blijvende schade voor een groot deel beperken of zelfs volledig voorkomen. Om uit te zoeken wat nu precies nodig is om sepsis-patiënten zo snel en goed mogelijk te behandelen, werd een multidisciplinair sepsisteam in het leven geroepen bestaande uit spoedartsen, verpleegkundigen, intensivisten, apothekers, microbiologen enzovoort. Het team werkte een aantal nieuwe richtlijnen uit. ‘Cruciaal bij sepsis is dat patiënten binnen het uur antibiotica krijgen’, legt Dewitte uit. ‘Dat betekent ook dat we de ziekte zo snel mogelijk moeten herkennen.’
‘Iedereen die binnenkomt op de spoeddienst, ook al is het met een gebroken been, wordt daarom gescreend op sepsis. Bij alarmsignalen als hoge koorts, kortademigheid, verwardheid, lage bloeddruk of zich onwel voelen, komt een arts binnen de tien minuten een diagnose stellen. Is er sprake van sepsis, dan krijgt de patiënt meteen antibiotica. We zien sepsis als een echte urgentie, net als een hartinfarct of een beroerte.’
Patiënten opvolgen
Naast de screening is ook de permanente feedback een belangrijk luik van de nieuwe aanpak. ‘Alle mensen die positief testten op sepsis volgen we op en we bekijken of alle stappen goed verliepen’, zegt dr. Hilde Jansens, ziekenhuishygiëniste en lid van het sepsisteam. ‘We zetten blijvend in op snel herkennen van alle mogelijke symptomen en zorgen dat de apotheek altijd onmiddellijk de juiste antibiotica kan afleveren. Twee keer per week zitten we samen om oplossingen te zoeken voor alle mogelijke knelpunten.’
Intussen maakt het team de ziekte alvast beter bekend in het hele ziekenhuis door opleidingen te geven aan verpleegkundigen, symposia te organiseren voor artsen en informatie te delen over sepsis. Het resultaat van al die inspanningen? Dewitte: ‘Momenteel is het nog wat vroeg om al een balans op te maken. Wat we wel al constateren, is dat patiënten met sepsis sneller dan vroeger antibiotica krijgen. Daaruit blijkt dat we met onze aanpak, die uniek is, in elk geval op de goede weg zitten.’
Sepsis herkennen
Onderstaande symptomen kunnen voorkomen bij sepsis. Stel je een ervan vast bij jezelf en heb je mogelijk een infectie, contacteer dan zo snel mogelijk een arts.
- Snelle hartslag.
- Hoge koorts.
- Snel ademen of kortademigheid.
- Verwardheid.
- Weinig tot niet plassen gedurende een hele dag.
- Gevlekte huid.
Hoe vermijd je een bloedvergiftiging?
- Was je handen wanneer nodig.
- Ontsmet huidwonden altijd zorgvuldig.
- Kinderen, mensen met een chronische ziekte of immuniteitsproblemen, zwangere vrouwen en mensen ouder dan 65 laten zich bij de huisarts het best vaccineren tegen pneumokokken, een vaak voorkomende bron van infectie.
