Hyperbare zuurstofkamer: Sneller herstel voor weefsels en organen

Herstel na trauma

Philip Verdonck, coördinator van het supraregionaal traumacentrum in het UZA, is een van de artsen die geregeld patiënten doorverwijzen. ‘Bij patiënten met een ernstig trauma is hyperbare zuurstoftherapie altijd aanvullend bij behandelingen zoals chirurgie of een antibioticakuur. We denken bij een drietal groepen patiënten aan hyperbare therapie: mensen met grote wonden die moeilijk genezen, patiënten die een amputatie ondergingen en bij wie we twijfelen of het overgebleven weefsel voldoende geneest, en mensen bij wie we een reconstructie uitvoerden met gebruik van eigen weefsel waar er zwelling optreedt.’

‘Kort uitgelegd is de kracht van hyperbare therapie dat je meer zuurstof brengt naar het weefsel dat moet herstellen. Rond de aangetaste weefsels treedt vaak zwelling op die de wondheling belemmert. Hyperbare therapie helpt om de zwelling te beperken en een betere doorbloeding te behouden. Na een bezoek aan de drukkamer is er in het plasma van de patiënt extra zuurstof aanwezig. Dat creëert ook een bijkomende route die meer zuurstof tot bij het weefsel brengt. Op een ander niveau remt hyperbare therapie verschillende ontstekingsreacties af die complicaties kunnen veroorzaken bij complexe wondes.’

De multidisciplinaire teams die in het UZA traumapatiënten behandelen, overleggen minstens eenmaal per week. ‘Met de chirurgen, spoedartsen en andere specialisten wegen we af of de longen en de algemene conditie van de patiënt goed genoeg zijn voor een tanksessie’, zegt Philip Verdonck. ‘Veel traumapatiënten ondergaan meerdere operaties per week, alleen al omdat verbanden geregeld gewisseld en wonden gespoeld moeten worden. Een bezoek aan de drukkamer is lichamelijk helend, maar ook vermoeiend en psychologisch zwaar. Als je lang tussen slapen en waken zweeft, en misschien ook je ongeval in je dromen herbeleeft, dan vergt een tanksessie best veel van je als traumapatiënt.’

Nuttig, aanbevolen of ondersteunend

Andere patiënten die vaak plaatsnemen in de hyperbare tank zijn mensen met een diabetesvoet. ‘Door slechte doorbloeding krijgen veel diabetespatiënten complexe wondes in hun voet. Hyperbare zuurstofbehandeling grijpt in op verschillende aspecten die een diabetesvoet veroorzaken en vermijdt zo vaak een gedeeltelijke of volledige amputatie’, legt Carlo Strouven uit. ‘Ook vanuit urologie krijgen we heel wat verwijzingen van binnen en buiten het ziekenhuis. Onder meer het UZ Leuven stuurt geregeld patiënten door die bestraald zijn voor prostaatkanker en last krijgen van een ontstoken blaasslijmvlies.’

Hyperbare zuurstoftherapie kende door de jaren een lange reeks toepassingen, die niet allemaal even onderbouwd bleken – en daardoor het imago van de therapie aantastten. Carlo Strouven: ‘Belangrijker zijn de klinische praktijken die wel overeind blijven. In 2017 publiceerde het European Committee on Hyperbaric Medicine (ECHM) een overzicht van in welke gevallen internationale experts hyperbare therapie nuttig, aanbevolen of ondersteunend vinden. Die lijst is gebaseerd op een grondige review van de beste beschikbare onderzoeken en evidence-based medicine.’

Onderzoek naar hersenschade en doofheid

Het UZA is lid van verschillende internationale vakorganisaties zoals de association Internationale des Centres Hyperbares Francophones (ICHF). ‘Binnen ICHF werken we mee aan een studie rond CO-intoxicaties. Daarnaast startten we in het UZA een studie op naar de impact van hyperbare therapie op wie net gereanimeerd is’, zegt Carlo Strouven. ‘Prof. dr. Koen Monsieurs en zijn Oostenrijkse collega dr. Sebastian ­Schnaubelt onderzoeken hoe hyperbare zuurstoftherapie, als die binnen de 48 uur na een reanimatie wordt gegeven, het herstel van de patiënt beïnvloedt. We volgen, binnen dezelfde studie, ook patiënten die het afgelopen jaar gereanimeerd zijn op. Ook bij hen wordt er onderzocht of hyperbare zuurstoftherapie hun cognitief herstel kan bevorderen.’

We onderzoeken hoe hyperbare therapie binnen de 48 uur na een reanimatie het cognitieve herstel van de patiënt beïnvloedt.

Een andere studie in het UZA brengt in kaart hoe effectief hyperbare zuurstoftherapie bij de behandeling van plotse doofheid is. ‘Internationaal lopen dan weer heel wat onderzoeken naar de mogelijkheden van zuurstoftherapie voor patiënten met long covid’, zegt Carlo Strouven. ‘We volgen die resultaten nauwgezet op, maar voorlopig zien we nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs om ook long-covid­patiënten in onze drukkamer te behandelen.’

Terugbetaling

Ongeacht het ziektebeeld vergoedt het RIZIV per patiënt maar twee dagen hyperbare zuurstoftherapie per behandelingscyclus. Carlo Strouven: ‘Voor de resterende sessies betaalt de patiënt ongeveer 60 euro per keer, tenzij de hospitalisatie­verzekering tussenkomt – wat wel vaak gebeurt. De overheid baseert zich voor de terugbetaling nog op een uit 2008 daterende studie. Dat is zeer jammer voor de patiënt, zeker omdat er de voorbije vijftien jaar toch boeiende onderzoeksresultaten werden gepubliceerd.’