In 2000 begon het UZA als een van de eerste ziekenhuizen in België met robotchirurgie. Daarbij staat de chirurg niet langer aan de operatietafel, maar aan een computer enkele meters verderop, van waaruit hij de robot bestuurt. De robot is eigenlijk een zuil waarop mechanische armen gemonteerd zitten. Op een ervan is een camera bevestigd die constant beelden doorseint, op de andere armen bevinden zich de instrumenten voor de operatie. De armen van de robot bewegen heel gesofisticeerd, wat complexe handelingen mogelijk maakt.
Bovenmenselijke precisie
De eerste robot die het UZA aankocht, de Da Vinci, is intussen vijftien jaar oud, en was dus aan vernieuwing toe. Het UZA kocht daarom onlangs de Da Vinci Xi, de nieuwste state-of-the-art-robot die uitgerust is met de nieuwste snufjes zoals het Firefly Fluorescence Imaging System. Dat systeem maakt het mogelijk om onder meer bloedvaten en galwegen zichtbaar te maken via kleuren. Samen met het uitvergrote 3D-beeld zorgt dat ervoor dat de chirurg met een bovenmenselijke precisie kan opereren. En precisie-ingrepen bieden heel wat voordelen voor de patiënt. Zo laat de operatie minder littekens na, en achteraf ervaren patiënten minder pijn. Bovendien is de kans op bloedverlies en complicaties kleiner en duurt het ziekenhuisverblijf minder lang.
Lieve (39) is een van de patiënten die intussen is geopereerd met de Da Vinci Xi-robot. Zij liet haar thymus (zwezerik) verwijderen. Lieve: 'Sinds 2010 lijd ik aan myasthenia gravis, een zeldzame auto-immuunziekte. Mijn lichaam keert zich tegen zichzelf, met als gevolg dat mijn spieren erg verzwakken. Op een bepaald moment kon ik zelfs niet meer praten. De geneesmiddelen die worden voorgeschreven bij deze ziekte zijn vrij zwaar, cortisone onder meer. Ik ben nog jong, 39. De rest van mijn leven die pillen slikken, leek me niet haalbaar. Ik heb er daarom voor gekozen mijn zwezerik te laten weghalen. Bij een derde van de patiënten leidt dat tot een herstel, bij een derde tot een verbetering, en bij nog een derde is er geen verschil merkbaar. Ik besloot mijn kans te wagen.'
Vier poortjes of een open borstkas?
Oorspronkelijk was Lieve in behandeling in een ander ziekenhuis, maar toen ze hoorde over de nieuwe manier van opereren met de Da Vinci Xi-robot nam ze contact op met het UZA. 'In de andere ziekenhuizen zouden ze om mijn zwezerik te verwijderen mijn hele borstkas moeten openzagen. Hier in het UZA konden ze dankzij de robot gewoon vier kleine poortjes maken: één onder mijn oksel, één daar net onder, één boven mijn taille en één onder mijn linkerborst. In het begin had ik wel wat schrik om me te laten opereren met een machine. Maar als ik moet kiezen tussen een operatie waarbij ze mijn borstkas moeten openmaken of een ingreep met een robot, dan is de keuze snel gemaakt.'
De operatie vond plaats eind maart en verliep voorspoedig. 'Ik heb achteraf wel wat pijn gehad, maar dankzij mijn pijnpomp was die pijn draaglijk. Normaal gezien duurt de herstelperiode ongeveer twee maanden, een heel stuk korter dan wanneer ik me op de klassieke manier had laten opereren. Nu alleen nog duimen dat ik tot de 30% patiënten behoor die symptoomvrij worden na de verwijdering van de zwezerik.'
Innovatiefonds
De Da Vinci Xi-robot lijkt dus niets dan voordelen te bieden. Toch is er ook een groot nadeel aan het hoogtechnologische toestel: de kostprijs. 'De aankoop van de robot was inderdaad een aanzienlijke investering voor het ziekenhuis', zegt Johnny Van der Straeten, gedelegeerd bestuurder. 'Gelukkig hebben we een innovatiefonds, waar alle artsen aan bijdragen. Op die manier kunnen we vernieuwingen als deze financieren zonder extra kosten voor de patiënt.'
Multi-inzetbaar
De Da Vinci Xi-robot zal voor verschillende soorten ingrepen worden gebruikt.
- Spijsverteringskanaal: slokdarmtumoren, endeldarmkanker, incontinentie, maagbreuken, maagkankers en tumoren van dikke darm.
- Schildklier, lever-galweg-pancreas: ingrepen bij bepaalde schildklieraandoeningen; ondersteunende rol bij complexe kijkoperaties voor lever-, galweg en pancreas.
- Urinair stelsel: behandeling van prostaat-, blaas- en nierkanker, vernauwing van het nierbekken en letsel aan urineleider, urologische ingrepen bij kinderen.
- Borstkas: ingrepen op zwezerik, kleine longtumoren, tumoren in de ruimte tussen de longen, behandeling overdreven zweetproductie en weghalen van de eerste rib.
- Hoofd en hals: behandeling van bepaalde vormen van slaapapneu, van sommige types hoofd- en halskanker.
- Gynaecologie: behandeling van baarmoederhalskanker, verwijdering van de baarmoeder met uitruiming van lymfeklier bij patiënten met baarmoederkanker.
