Aan de basis van elke kanker liggen genafwijkingen of mutaties. ‘Als we de mutatie vinden die het meest verantwoordelijk is voor de kankergroei, kunnen we medicatie ontwikkelen die zich daarop richt. Zo kunnen we bij patiënten met een uitgezaaide kanker de tumorgroei een tijdlang afremmen’, zegt prof. dr. Patrick Pauwels van de dienst pathologische anatomie.
Het onderzoek naar longkankermedicatie is het paradepaardje binnen het domein van de zogenaamde selectieve kankertherapie. Tot nog toe zijn er voor longkanker twee mutaties gevonden die hebben geleid tot een werkzame behandeling. Al zijn er belangrijke kanttekeningen: op dit moment komt maar een minderheid van de longkankerpatiënten in aanmerking voor zo’n doelgericht geneesmiddel. En na gemiddeld tien maanden wordt de tumor resistent, waarna de patiënt hervalt. Die tien maanden zijn weliswaar een gemiddelde: sommigen leiden dankzij doelgerichte medicatie nog jaren een kwaliteitsvol leven.
Mollengangen afsluiten
Een probleem is dat kanker bijna altijd wordt veroorzaakt door meerdere mutaties. ‘Vergelijk het met mollengangen: als je één gang afsluit, vindt de mol wel een andere uitweg’, verduidelijkt prof. dr. Jan Van Meerbeeck, coördinator thoraxoncologie. ‘Het idee is nu om alle mollengangen in kaart te brengen door een uitgebreide genetische barcode van de kankercel op te stellen. Dat kan sinds kort dankzij een revolutionaire moleculair genetische techniek, massively parallel sequencing (MPS).’ Grof gesteld wordt daarbij de volledige genencollectie in miljoenen stukjes geknipt, waarna die allemaal tegelijk worden gelezen in plaats van na elkaar.
Hoe meer geweten is over de kankercel, hoe groter de kans dat er nieuwe medicatie wordt gevonden. Zo is nu al uit onderzoek gebleken dat longkankercellen verrassend veel gemeen hebben met andere types kankercellen. Van Meerbeeck: ‘Die vaststelling verandert onze blik volledig en opent de deur naar nieuwe behandelingen.’
Beide artsen zien alleszins veel redenen tot hoop. ‘Er zitten veel nieuwe medicijnen in de pijplijn, en heel binnenkort komt er wellicht een middel dat de resistentie kan omzeilen. Hoewel het vrijwel onmogelijk blijft om een uitgezaaide longkanker te genezen, hopen we met die nieuwe geneesmiddelen met minder nevenwerkingen toch om longkanker in de toekomst meer en meer tot een chronische ziekte te kunnen omvormen. Al blijft het mijn droom om ooit een longkankerpatiënt met uitgezaaide ziekte volledig te kunnen genezen’, aldus Pauwels.
