'Wanneer je voedsel eet dat ziekmakende stoffen bevat, zoals bacteriën, virussen, schimmels of parasieten, bestaat de kans dat je een voedselvergiftiging oploopt', zegt Michaël Sels, diensthoofd dieetafdeling UZA. 'Soms word je ziek door de kiemen zelf, soms door de toxische afvalstoffen die ze afscheiden. De belangrijkste symptomen zijn in elk geval problemen met je maag-darmstelsel: braken, misselijkheid, diarree ... In ernstige gevallen kan voedselvergiftiging zelfs tot de dood leiden omdat je bloed vergiftigd raakt en je organen een voor een uitvallen. Meestal merk je de gevolgen van een voedselvergiftiging vrij snel, binnen de 24 tot 48 uur na het eten van het besmette voedsel. De klachten duren gemiddeld enkele dagen tot een kleine week.'
In België komt voedselvergiftiging relatief weinig voor. Michaël Sels: 'De regels voor producenten en leveranciers zijn heel streng in ons land. De meeste problemen ontstaan wanneer we de voedingsmiddelen naar huis vervoeren of thuis slecht bewaren.' We hebben met andere woorden veel zelf in de hand. De do's & don'ts op het vlak van voedselveiligheid.
DOEN
Bewaar uw voeding altijd koel
Bij een temperatuur van 20°C delen bacteriën zich om de twintig minuten: ze nemen dus heel snel in aantal toe. Daarom is het heel belangrijk om bederfbare voedingsmiddelen te bewaren in de ijskast. Controleer ook de temperatuur in uw koelkast: die moet lager dan 7°C zijn. Hebt u warme gerechten bereid, laat die dan geen nachtje afkoelen op het aanrecht, maar plaats ze zo snel mogelijk in de ijskast. U kunt het eten wel eerst afkoelen door bijvoorbeeld de pot in de gootsteen gevuld met koud water te plaatsen. Anders warmt uw koelkast te veel op.
NIET DOEN
Laat uw etenswarenen niet te lang in een warme auto liggen
Hou de tijd tussen de aankoop van het eten en het opbergen in de ijskast zo kort mogelijk. Bent u van plan om naar Oostende te rijden en daar verse vis te kopen? Neem dan een koelbox mee om alles in te bewaren. Ook wanneer u een picknick gepland heb, doet u al het eten het best in een koelbox. Om op veilig te spelen kiest u voor producten die ook bij hoge temperatuur nog goed blijven. Ga dus liever voor een broodje met smeerkaas dan met tonijnsla bijvoorbeeld.
DOEN
Eet producten met hoog risico goed gaar
Vers vlees, vis en kip zijn producten die heel gevoelig zijn voor bacteriën, virussen en parasieten. Wees daar extra voorzichtig mee en eet dat soort producten bij voorkeur zo gaar mogelijk. Hebt u thuis kippen? Was de eieren dan altijd goed af voor u ze in de ijskast legt, en bewaar ze apart van de andere etenswaren. Let op met gerechten waarin rauwe eieren verwerkt zitten, zoals chocolademousse.
NIET DOEN
Eet geen producten waarvan de houdbaarheidsdatum overschreden is
Bij vlees, vis en zuivelproducten staat vermeld tot op welke dag precies het product nog eetbaar is. Respecteer die vervaldatum heel nauwkeurig. Staat er alleen een maand en een jaar op de verpakking, bij blikvoeding bijvoorbeeld, dan is het risico op voedselvergiftiging kort na de vervaldatum kleiner. Eet in elk geval geen beschimmelde etenswaren. Schep of snij de schimmel liever niet weg, maar gooi het volledige voedingsmiddel in de vuilnisbak. Vooral bij noten kunnen schimmels giftige stoffen afgeven. Verhitten helpt in dat geval niet. Hitte doodt wel bacteriën en virussen, maar heeft geen invloed op toxines (giftige stoffen).
DOEN
Let op uw handhygiëne
Een eenvoudige regel die toch heel wat effect heeft, is uw handen wassen met zeep – niet alleen voor u begint te eten, maar ook voor u de maaltijd bereidt. Zorg er ook voor dat u uw handen na het wassen goed droogt.
NIET DOEN
Wacht niet te lang voor u naar de dokter stapt
Stel, u hebt veel moeten braken en u hebt bovendien last van diarree, dan loopt u al sneller het risico op uitdroging. Aarzel dus niet om het advies van een arts in te winnen. Let er in elk geval op dat u voldoende drinkt en rust goed uit. U eet ook het best wat licht verteerbaar voedsel: beschuit, bouillon, yoghurt, rijst ... Vermijd voedingswaren die pikant zijn of slecht verteren, zoals paprika's en champignons.
DOEN
Let in het buitenland extra op
Gaat u op reis naar een tropisch land, drink dan geen kraantjeswater. Dat betekent dat u ook beter ijsblokjes vermijdt. Kies liever voor bereide groenten dan voor rauwkost, die schoongemaakt wordt met kraantjeswater. Wees voorzichtig met buffetten. In principe moet warm eten bewaard worden boven de 65° C. Dat valt niet altijd te controleren natuurlijk. Laat bij twijfel de producten met hoog risico – vlees, vis, gevogelte en zuivel – links liggen. Stop in uw reisapotheek eventueel probiotica, zoals Enterol, en een rehydratatiemiddel zoals ORS.
