In België lijdt een op de vijf vrouwen en een op de tien mannen in de loop van hun leven aan de hersenaandoening migraine. Patiënten voelen geregeld een bonkende, kloppende hoofdpijn aan één kant, die uren tot dagen kan duren. Velen kampen ook met misselijkheid en overgevoeligheid voor licht, geluid of geuren. Soms ervaren ze ook een ‘aura’, met klachten zoals een vervormd zicht, tintelingen of spraakproblemen. De frequentie van de aanvallen maakt migraine tot een van de aandoeningen met de grootste maatschappelijke kost.
‘Biologicals’ ter preventie
Voor patiënten die heel veel last hebben van migraine betaalt het RIZIV sinds juni 2021 een veelbelovende klasse van medicatie terug. ‘De CGRP-antagonisten vormen de eerste behandeling die op het ontstaansmechanisme van migraine ingrijpt’, legt prof. dr. Patrick Cras, diensthoofd neurologie, uit. ‘De medicijnen behoren tot de groep monoklonale antilichamen of biologicals. Ze bestaan uit biologische moleculen die zich in het lichaam binden aan het CGRP-eiwit of de receptor daarvan. Zo verstoren ze de processen die tot een migraineaanval leiden.’
Momenteel zijn er drie CGRP-antagonisten erkend, eind 2023 zou er een vierde volgen. ‘De middelen passen binnen de medicatiegroep die we preventief als onderhoudsbehandeling tegen migraine voorschrijven. Of ze ook als acute aanvalsbestrijding zinvol zijn, is nog niet aangetoond’, zegt Patrick Cras. De medicatie is vandaag voorbehouden voor wie minstens acht migrainedagen per maand heeft en drie andere preventiebehandelingen probeerde. Ook moeten gebruikers geregeld een medicatievrije periode inlassen om te zien of de voor het RIZIV dure medicatie nodig blijft.
Zelfzorg en triptanen
In grote lijnen bestaat een behandelplan tegen migraine vandaag uit drie pijlers. Een eerste is de levensstijl aanpassen. Patrick Cras: ‘Stress vermijden en voldoende bewegen of sporten verbetert de werking van het parasympathische zenuwstelsel, dat voor rust en herstel van het lichaam zorgt. Ook een vast slaapritme vermijdt aanvallen. Migrainepatiënten hebben baat bij regelmaat. Velen ondervinden ook dat bepaalde levensmiddelen bannen, zoals kaas en suikers, helpt. Je kan bijna onmogelijk alle triggers mijden, maar veel patiënten worden echt sterk in dit soort zelfzorg.’
De tweede pijler is een goede behandeling wanneer de aanval begint, waarbij je voldoende snel en voldoende hoog doseert. ‘Meestal werkt een eenvoudige pijnstiller, eventueel in combinatie met cafeïne, vrij goed. Vermijd krachtige pijnstillers zoals tramadol omdat die tot nog meer hoofdpijn leiden. Neem om dezelfde reden niet meer dan drie dagen per week een pijnstiller. Raadpleeg een arts als je zo veel aanvallen hebt of als je een vijftigplusser bent die een nieuw soort hoofdpijn ervaart. Ook rust, al dan niet in bed, is aangewezen. Helpt die aanpak niet, dan kan een neuroloog je ook triptanen voorschrijven. Dat zijn sterkere geneesmiddelen die tegen migraineklachten zijn ontwikkeld. Ze bestaan in klassieke pilvorm, maar patiënten kunnen zich ook een injectie toedienen die sneller en beter werkt, of een – momenteel niet terugbetaalde – neusspray gebruiken.’
Minder bijwerkingen
De derde pijler bestaat uit preventieve medicatie om aanvallen te vermijden. Patrick Cras: ‘Als die zich meer dan twee keer per maand voordoen of heel langdurig zijn, gebruiken we middelen zoals bètablokkers, sommige anti-epilepsiemedicatie en bepaalde antidepressiva. Die werken ook vrij goed, maar ze veroorzaken soms bijwerkingen zoals overgewicht, geheugenstoornissen en zelfs karakterveranderingen. Hierbij vormen de CGRP-antagonisten, die alleen zeer lichte bijwerkingen hebben, een heel mooie aanvulling. Kortom, in tegenstelling tot wat wordt gedacht, is migraine echt niet onbehandelbaar. Medicatie kan migraine zelden helemaal verhelpen, maar geeft veel patiënten een aanzienlijk beter leven.’
