Koortsblaren worden in het medisch jargon herpes simplex labialis genoemd. De blaasjes in het gelaat worden veroorzaakt door het herpes simplex virus (meestal type 1). Wanneer de geslachtsdelen aangetast zijn, spreken we over herpes genitalis, dat meestal veroorzaakt wordt door herpes simplex virus type 2.
Na de eerste infectie blijft het virus levenslang slapend in de zenuwknopen aanwezig. Bij een opstoot wordt het virus geactiveerd en krijgt u opnieuw een koortsblaasje. Uitlokkende factoren zijn vaak vermoeidheid, ziekte, koorts, stress, maar ook zonlicht of menstruatie.
Hoe herkennen?
- Koortsblaren verschijnen meestal op en rond de lippen, maar ze kunnen ook in de mond, op het gelaat, de geslachtsorganen en elders op het lichaam voorkomen.
- Voor er een blaasje zichtbaar is, voelt u al een branderig, prikkend gevoel.
- Na een of twee dagen ziet u een rode vlek verschijnen met gegroepeerde kleine blaasjes. Die blaasjes jeuken, branden en prikken. Als gevolg van bijbesmetting door bacteriën ontstaan vaak puistjes.
- Vervolgens drogen de blaasjes uit en ontstaan er korstjes.
- Een opstoot duurt meestal een à twee weken en geneest zonder litteken.
Besmettelijk?
Koortsblaasjes zijn erg besmettelijk. Vanaf de eerste symptomen van een opstoot totdat de blaasjes zijn opgedroogd, kunt u anderen besmetten. Het virus wordt overgedragen door direct contact en via speeksel. Kussen stelt u maar beter uit, net als orale seks. U kunt de blaasjes het best ontsmetten, bijvoorbeeld met isobetadine of chloorhexidine, om bijbesmetting door bacteriën te vermijden. Probeer de kleine blaasjes niet uit te duwen. U kunt beter ook geen glazen, bestek, washandjes, handdoeken of lipsticks met anderen delen.
Complicaties?
Herpes simplex kan in uitzonderlijke gevallen leiden tot een uitgebreide infectie van de huid. Bij patiënten met atopisch eczeem kan er een opstoot ontstaan van het eczeem, dat dan eczema herpeticum genoemd wordt. Een andere, zeer zeldzame complicatie is een aantasting van de ogen door herpes simplex. Wanneer er klachten zijn zoals lichtschuwheid (fotofobie), pijn of letsels vlakbij de ogen dient u een oogarts op te zoeken.
Opletten bij baby’s en mensen met een verminderde weerstand
Baby’s (zeker pasgeborenen) en mensen met een verminderde weerstand, zoals kanker- en transplantpatiënten, kunnen erg ziek worden door het herpes simplex virus. Vermijd dus dicht contact als u een opstoot hebt.
Genezen?
Bij heel uitgebreide vormen van herpes simplex, bij zeer frequente opstoten, bij complicaties en bij patiënten met een onderdrukt immuunsysteem kunnen antivirale medicijnen, zoals aciclovir of valaciclovir, worden toegediend. Ze kunnen het virus echter niet definitief vernietigen. De medicijnen kunnen in pilvorm of via een infuus worden toegediend gedurende één week. Daardoor verkort de duur van een opstoot en worden de pijn en branderigheid verlicht. Om een goed effect te hebben, moeten ze al in de vroege fase van de opstoot opgestart worden. Wanneer mensen zeer frequent opstoten van koortsblaren hebben, schrijven artsen soms een onderhoudsbehandeling met antivirale medicijnen voor, gedurende een jaar of langer. Wanneer de patiënt een tijdje geen opstoten meer vertoont, wordt de dosis langzaam afgebouwd.
Verlichten?
- De meeste zalfjes en huis-, tuin- en keukenmiddeltjes helpen niet. Sommige – zoals aanstippen met ontsmettingsalcohol of ijsblokjes – doen zelfs meer kwaad dan goed.
- Crèmes met zinksulfaat of zinkoxide helpen een beetje omdat ze de blaasjes wat sneller doen opdrogen.
- Antivirale crèmes met aciclovir hebben nauwelijks effect. De duur van de opstoot wordt één dag verkort, als de crème gebruikt wordt van bij de eerste symptomen.
Een opstoot voorkomen?
Probeer te ontdekken welke factoren bij u een opstoot uitlokken. Krijgt u koortsblaren bij de eerste zonneschijn in het voorjaar, gebruik dan preventief een lipstick met hoge UV-filter (SPF 30 of meer). Probeer voldoende nachtrust te nemen als vermoeidheid bij u de trigger is.
Naar de huisarts of dermatoloog?
In de overgrote meerderheid van de gevallen hoeft u met een koortsblaasje niet naar de dokter.
