Artificiële intelligentie (AI) is een hot topic, niet in het minst binnen de radiologie. ‘Dat onze discipline op dat vlak het voortouw neemt, is niet zo vreemd: radiologische beelden worden sowieso al digitaal verwerkt’, zegt Annemiek Snoeckx. De dienst radiologie van het UZA maakt al verschillende jaren gebruik van AI-toepassingen. ‘Op bepaalde beelden laten we routinematig een AI-algoritme lopen. Dat maakt dat elke hersenscan automatisch wordt gecontroleerd op bloedingen, en dat ook bloedklonters in de longen en breuken in de halswervelkolom automatisch worden opgespoord’, legt de radiologe uit. Als de analyse iets afwijkends oplevert, krijgen de bevoegde radiologen ogenblikkelijk een pop-up op hun scherm. Ze weten dan dat ze dat onderzoek voorrang moeten geven, waardoor er soms waardevolle tijd wordt gewonnen.’
Minder ruis
De dienst zet AI-algoritmes ook in om de beeldkwaliteit te verbeteren. Annemiek Snoeckx: ‘Sinds kort hebben we een algoritme dat de ruis op CT-scans wegneemt. Daardoor kunnen we een lagere dosis straling gebruiken, zonder dat de beeldkwaliteit eronder lijdt.’ Ook in de MRI-afdeling betekenen de nieuwe technieken een grote meerwaarde. ‘In onze nieuwe toestellen selecteren zelflerende algoritmes automatisch de beste beeldinstellingen. Zo krijgen we een betere beeldkwaliteit of kunnen we eenzelfde onderzoek in een kortere tijdspanne uitvoeren’, legt Pieter Van Dyck uit. Ook onvolkomenheden in het beeld door beweging of de aanwezigheid van een prothese worden met AI-algoritmes tot een minimum beperkt.
AI-algoritmes filteren afwijkingen in het beeld door beweging of de aanwezigheid van een prothese grotendeels weg.
Een radiologisch verslag zal in de toekomst almaar vaker uit cijfers bestaan, voorspelt het diensthoofd radiologie. ‘Nu meten we ook al zaken op beeld, maar daarnaast beschrijven we vooral wat we zien. Dat is subjectief. Met de huidige kwantitatieve analysetechnieken gaan we naar een cijfermatige benadering.’ Vooral de 3D-MRI leent zich daar uitstekend toe, legt Pieter Van Dyck uit. ‘Met behulp van een AI-algoritme kunnen we de data van het beeld heel snel in cijfers uitdrukken. Zo kan je ook allerlei biologische kenmerken numeriek weergeven.’ Zo’n cijfermatig rapport biedt heel wat voordelen: het maakt een objectieve diagnose en opvolging mogelijk, waardoor artsen behandelingen beter zullen kunnen afstemmen op hun patiënt. Dat je beelden gemakkelijker met elkaar kan vergelijken, opent ook mogelijkheden voor onderzoek.
Scherpere beoordeling
Op termijn zullen radiologen AI-algoritmes wellicht ook gebruiken om kankerbehandelingen nauwkeuriger op te volgen, een toepassing die nu nog grotendeels in de onderzoeksfase zit. ‘Zeker bij nieuwere behandelingen als immuuntherapie is het effect op de tumor vaak moeilijk te zien op een scan. Mogelijk halen AI-algoritmes die subtiele veranderingen er in de toekomst wel uit’, licht Annemiek Snoeckx toe.
Over een kleine tien jaar vertrouwen we routineonderzoeken wellicht aan AI-toepassingen toe en focussen we zelf op complexere zaken.
Al die toepassingen zijn nog maar het prille begin, verwacht ze. ‘Over een kleine tien jaar zullen we ons wellicht nog nauwelijks moeten bezighouden met routine-onderzoeken: algoritmes zullen dan voor ons het onderscheid maken tussen normale en afwijkende beelden, zodat wij meer kunnen focussen op de complexe zaken. Ook zullen we meer data met elkaar kunnen integreren.’ Zo zou het volgens haar heel interessant zijn om het elektronisch patiëntendossier (EPD), dat een schat aan data bevat, aan de beeldvorming te koppelen. ‘Dan zouden de betrokken algoritmes rekening kunnen houden met onderliggende aandoeningen, resultaten van bloedanalyses, de medische voorgeschiedenis … Dat zou tot een betere beoordeling van de beelden leiden.’ Maar er is vooral nog veel werk aan de winkel, beklemtoont Annemiek Snoeckx: ‘Al die mogelijkheden in de praktijk implementeren wordt een grote uitdaging voor de toekomst.’
Brede context
Zullen computers en algoritmes ooit de huidige radioloog vervangen? Dat zien de twee niet gebeuren. Annemiek Snoeckx: ‘Ik denk dat we AI eerder als een extra paar ogen moeten bekijken, dat ons helpt om meer uit een onderzoek te halen. Een radioloog zal altijd een bredere context zien.’ Ook haar collega nuanceert: ‘De vraag is niet of de radioloog dan wel het AI-algoritme de beste diagnose stelt. De combinatie van beide geeft het beste resultaat, beter dan de radioloog of het algoritme afzonderlijk. Een en een is drie.’
Nagelnieuw MRI-park
Patiënten kunnen vanaf dit voorjaar terecht in een volledig vernieuwd MRI-park, dat drie toestellen met de allernieuwste technologie huisvest. ‘Zo kunnen we een hogere beeldkwaliteit, maar ook kortere onderzoekstijden garanderen. De toestellen maken gebruik van nieuwe AI-technieken, waaronder een algoritme dat helpt om patiënten nog beter in de ideale positie te leggen’, zegt prof. dr. Annemiek Snoeckx.
De onderzoeksruimte kreeg een rustgevend interieur, de wachtkamer werd huislijk ingericht en ook de balie kreeg een grondige opfrisbeurt. Zo wordt een bezoek aan de MRI-afdeling net iets aangenamer.
