Als academisch opleidingscentrum krijgt het UZA meer dan gemiddeld studenten en ASO’s (artsen-specialisten in opleiding, ook wel assistenten genoemd) over de vloer voor een stage of specialisatietraject. Dat opleidingsaspect zit verweven in de dagelijkse zorg. ‘Daardoor krijg je in het UZA al eens vaker een ASO op de kamer en wordt soms gevraagd of je gegevens gebruikt mogen worden voor research. Dankzij onze link met opleiding en onderzoek, zal je in het UZA ook gemakkelijker toegang krijgen tot de allernieuwste technologie of medicatie in het kader van een studie’, zegt prof. dr. Olivier Vanderveken, diensthoofd neus-keel-oorziekten en vice-decaan algemeen beleid en samenwerking van de Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen (FGGW) van UAntwerpen.
Drie Eiken Gezondheidscampus
Een groot deel van die studenten en ASO’s volgen een opleiding aan UAntwerpen, doorgaans de opleiding geneeskunde, revalidatiewetenschappen en kinesitherapie (REVAKI) of de master verpleegkunde en vroedkunde. Fysiek bevinden de faculteit en het UZA zich in elkaars achtertuin, zodat ze één grote gezondheidscampus vormen. ‘Al onze opleidingen zijn vanaf het eerste jaar heel praktisch georiënteerd’, zegt prof. dr. Filip Lardon, decaan van de FGGW. ‘In de opleiding geneeskunde hebben we de basisvakken chemie, biologie of fysica vervangen door praktijkgerichte vakken als medische biochemie, fysiologie of medische fysica. Daarbij komt bijvoorbeeld een radioloog uitleggen hoe een MRI-toestel fysisch werkt. Ook volgen de geneeskundestudenten al in hun eerste jaar een verpleegkundige stage, vaak in het UZA. Daardoor komen ze van meet af aan in contact met de patiënten, de verpleging en de ziekenhuiscontext van het UZA en zo ook met de meest recente technologieën, inzichten en toepassingen.’
In de opleiding REVAKI doorlopen studenten stages vanaf het derde jaar van de bachelor. ‘Velen kunnen voor een stageplaats in het UZA terecht, waar ze zowel met gehospitaliseerde als ambulante patiënten werken’, zegt prof. dr. Ulrike Van Daele, vice-decaan onderwijs en studentenzaken van de FGGW. ‘Ze leren er samenwerken in team en met andere disciplines en oefenen hun klinische vaardigheden bij specifieke groepen patiënten. Doordat het UZA een groot aanbod aan specialiteiten in huis heeft, kunnen stagiairs uiteenlopende disciplines binnen de revalidatie trainen. Dankzij nauw contact en regelmatig overleg met het UZA kunnen we als faculteit een kwaliteitsvolle opleiding aanbieden die helemaal state of the art is.’
De samenwerking reikt verder dan de FGGW. ‘Zo komen ook studenten uit de opleiding Biomedische Wetenschappen in het UZA terecht voor de begeleiding van hun bachelor- of masterproef of stages. Velen dragen daarna in grote mate bij tot het wetenschappelijk onderzoek in het UZA. Zo blijven we groeien als wetenschappelijk onderbouwd ziekenhuis’, vervolgt Filip Lardon.
In het UZA komen studenten van meet af aan in contact met de meest recente technologieën, inzichten en toepassingen.
Uitdaging en samenwerking
In de toekomst wil de faculteit nog meer studenten aantrekken, zonder het huidige onderwijs in kleine groepjes los te laten. Ook de focus op studentenparticipatie blijft. Filip Lardon: ‘Verder denken we aan een ‘honoursprogramma’ binnen de opleiding geneeskunde, dat is onderwijs met extra uitdaging voor de sterkere studenten. Dat bestaat nu al voor revalidatiewetenschappen, kinesitherapie en verpleegkunde.’
De stages en opleidingen vinden niet alleen in het UZA plaats. ‘We zijn als universitair ziekenhuis allesbehalve een eiland’, zegt prof. dr. Marc Peeters, CEO van het UZA. ‘Studenten en ASO’s komen zowel bij ons als in algemene ziekenhuizen terecht. Wij vervullen daarbij de rol van expertisecentrum, dat derdelijns- en vierdelijnszorg aanbiedt. Die wisselwerking is een van onze sterktes: zo kunnen we voor elke discipline een totaalpakket van basis- tot gespecialiseerde zorg aanbieden.’ Het UZA heeft op dat vlak een goede samenwerking met een groot aantal ziekenhuizen uit de regio en de rest van het land. En dankzij goede wereldwijde contacten kunnen studenten gemakkelijk op internationale uitwisseling.
Klaar voor volgende stap
In de loop van het studietraject worden de stages progressief langer en intensiever. Bij elke nieuwe fase moeten studenten bewijzen dat ze voldoende opgeleid zijn voor de volgende stap. ‘Ook de ASO’s zijn klaar om patiënten deskundig te helpen. ASO’s zijn afgestudeerde artsen, die zich na hun masteropleiding bekwamen in een bepaald specialisme. Ze hebben al veel ervaring op de werkvloer’, legt Olivier Vanderveken uit. ASO’s werken ook in een strikt kader, met welomlijnde criteria voor het al dan niet doorstromen naar grotere verantwoordelijkheden. Een docent van een andere universiteit maakt die beoordeling op basis van hun leertraject. Ze werken bovendien altijd onder supervisie van een erkend specialist. Dat is ook zo voorzien in het elektronisch patiëntendossier: voor elke patiënt is een supervisor aangeduid, die elk verslag nakijkt en goedkeurt.
De ASO-opleiding is vandaag officieel erkend als academische opleiding, met naast praktijk ook een theoretisch gedeelte. ‘Meer en meer worden er ook Europese examens georganiseerd, waarbij de toetsing binnen heel Europa dezelfde is’, zegt Olivier Vanderveken. Het UZA en de FGGW bieden alle vervolgopleidingen aan.
Misschien moeten we evolueren naar een groep opleidingsartsen en een groep die zich focust op wetenschappelijk onderzoek.
Opleiding voor opleiders
Ook de opleiders zelf krijgen ondersteuning via professionaliseringssessies, met de klemtoon op het vragen en geven van feedback. ‘Alles begint bij gemotiveerde medewerkers die zich met hart en ziel inzetten voor de studenten en aankomende specialisten’, zegt Marc Peeters. ‘Dat is niet vanzelfsprekend. Artsen moeten hun zorgtaak combineren met opleiding en wetenschappelijk onderzoek. Met een almaar complexer wordende geneeskunde is de vraag of dat nog haalbaar is. Misschien moeten we in de toekomst de taken beter verdelen, waarbij sommigen zich profileren als opleidingsartsen en anderen focussen op wetenschappelijk onderzoek.’
- In het UZA zijn jaarlijks ongeveer 240 ASO’s aan de slag.
- In het volledige opleidingsnetwerk waren er dat vorig jaar 567.
- In 2023 werden er in het UZA 1.231 stages verpleegkunde en geneeskunde doorlopen.
- 70% van de masterstudenten geneeskunde van UAntwerpen volgt een deel van zijn of haar opleiding in het buitenland.
- Afgestudeerde artsen kunnen zich in het UZA specialiseren in 41 medische disciplines.
