In België worden vrouwen van 50 tot en met 69 jaar tweejaarlijks uitgenodigd voor een mammografie, een RX-foto van de borst. Tegenstanders van de borstkankerscreening voeren onder meer aan dat de radiologische straling die ermee gepaard gaat, meer kwaad doet dan goed.
Prof. dr. Peter van Dam, medisch coördinator gynaecologische oncologie, en prof. dr. Wiebren Tjalma, medisch coördinator van de borstkliniek, zien de laatste tijd opnieuw meer gevorderde borstkankers. Ze maken vandaag 15 à 20 % van de diagnoses uit. Of dat te maken kan hebben met de angst voor te veel straling? ‘We krijgen daar alleszins veel meer vragen rond dan vroeger, bijna dagelijks. Cijfers over het effect van de straling moet je nochtans relativeren, omdat ze meestal zijn gebaseerd op analyses uit de jaren tachtig. De stralingsbelasting is sindsdien spectaculair verlaagd door de betere apparatuur’, aldus van Dam.
Afhaken
Het is niet moeilijk om voor te stellen dat de mediapolemiek rond borstkankerscreening dames doet afhaken. Tjalma betreurt het dat er in de media vaak onduidelijk wordt gecommuniceerd over borstkankerscreening. ‘Mensen moeten op een transparante manier worden geïnformeerd, met cijfers. Concreet voorkom je één overlijden aan borstkanker door gedurende tien jaar 1.000 vrouwen te screenen.’
Ook prof. dr. Mireille Van Goethem, kliniekhoofd radiologie, en radiologe dr. Inge Verslegers, beiden gespecialiseerd in beeldvorming van de borst, zien vandaag meer grote borsttumoren. ‘Een verklaring zie ik niet meteen’, zegt prof. dr. Van Goethem. ‘Het stralingsrisico mag vrouwen tussen 50 en 70 jaar alleszins niet afschrikken. De kans dat een tweejaarlijkse mammografie in die leeftijdscategorie kanker veroorzaakt, is uiterst klein. Daar staat tegenover dat we dankzij de screening veel tumoren in een vroeg stadium ontdekken. Bij vrouwen jonger dan 40 is de kans op stralingsschade een stuk groter. Bij hen doe je dan ook alleen een mammografie als het echt moet.’
De Stichting Kankerregister registreert voor elk ziekenhuis de overlevingskansen bij borstkanker. Van de borstkankerpatiënten die in het UZA worden behandeld, is na vijf jaar gemiddeld nog 86,8 % in leven. Dat cijfer is erg hoog in vergelijking met de rest van Vlaanderen. Meer resultaten voor het UZA vindt u op www.uza.be/resultaten-5-jaarsoverleving-borstkanker.
Genetisch bepaald?
Als er vermoed wordt dat in een familie erfelijke borstkanker voorkomt, komen in eerste instantie alleen de getroffen familieleden in aanmerking voor genetisch onderzoek. Bij hen is immers de kans het grootst dat er een BRCA-mutatie, voluit breast cancer-mutatie, wordt gevonden. Als zij niet kunnen worden onderzocht, kan in sommige gevallen ook een niet-getroffen familielid dit laten doen. Borstkanker op een leeftijd van 35 jaar of jonger, borstkanker bij twee familieleden voor de leeftijd van 50 jaar, borstkanker bij een man of de combinatie met eierstokkanker kunnen wijzen op een erfelijke vorm. De volledige lijst met indicaties vindt u op www.beshg.be, onder ‘guidelines’.
