Acht jaar geleden klopte kinderreumatoloog en immunoloog Benson Ogunjimi (UZA en UAntwerpen) aan bij bio-informaticus Kris Laukens (UAntwerpen). ‘Het uitlezen van DNA is recent veel goedkoper geworden. Daardoor werd het ook mogelijk om T-celrepeceptoren te analyseren,’ zegt Benson Ogunjimi. ‘T-cellen zijn witte bloedcellen die een belangrijke rol spelen in ons afweersysteem. De receptor is het deel van de T-cel dat vijandige indringers herkent en daarna signalen doorgeeft om immuunreacties op gang te brengen. Het team van Kris werkte jaren aan een unieke digitale kaart van die T-celreceptoren die vertelt welke vijand een bepaalde T-cel nu precies kan herkennen.’
Sneller vaccins ontwikkelen
Om alle data over T-cel-receptoren te koppelen aan kennis uit de wetenschappelijke literatuur, maakte het team gebruik van technieken zoals data mining en artificiële intelligentie. Kris Laukens: ‘We verzamelden data uit honderden papers en hebben daar dan onze algoritmes op losgelaten. Een algoritme is een reeks van instructies waarmee bijvoorbeeld Google de zoekresultaten bovenaan plaatst die jij wil zien. Volgens hetzelfde principe kan je algoritmes trainen om wetenschappelijke resultaten door te lichten en waardevolle nieuwe inzichten te genereren.’
Stel dat je een nieuw vaccin wil maken, dan kan je met onze technologie versneld weten hoe goed het zal werken.
Door de vakoverschrijdende samenwerking tussen immunologie en biodata mining is ImmuneWatch heel goed in het analyseren en voorspellen van immuunresponsen, legt CEO en medeoprichter Sander Wuyts uit. ‘Stel dat je een nieuw vaccin wil maken, dan kan je met onze technologie versneld alles weten wat met de T-celreceptoren te maken heeft. Zoals: bij hoeveel mensen zal het vaccin werken? Of hoe breed zal de werking zijn? Want hoe meer elementen van de indringer de T-celreceptor herkent, hoe meer kans dat je ook een virusvariant onder controle krijgt.’
Kanker en auto-immuunziekten
Vandaag komen in eerste instantie farma- en biotechbedrijven bij ImmuneWatch aankloppen. Sander: ‘We hebben veel ervaring op het vlak van infectieziekten en de vraag om de ontwikkelingstijd voor nieuwe vaccins in te korten is door COVID actueler dan ooit. Maar onze mogelijkheden zijn breder. Ook in de strijd tegen kanker en auto-immuunziekten spelen T-celreceptoren een beslissende rol. We voelen heel veel interesse bij farmabedrijven en we verfijnen hoe we onze technologie voor hen tot een vaste waarde kunnen laten uitgroeien.’
De mogelijkheden van ImmuneWatch evolueren mee met de wetenschappelijke inzichten over T-celreceptoren. ‘Die kennis neemt in sneltempo toe. COVID verhoogde de interesse in onderzoek naar infectieziekten en T-celimmuniteit’, zegt Benson Ogunjimi. ‘Het accent verschuift van aandacht voor antistoffen naar het meten van de T-celimmuniteit die langer aanhoudt. Er zitten ook boeiende wetenschappelijke papers in de pijplijn die onderbouwen wat onze technologie voor ziektes als hepatitis B, reuma en multiple sclerose (MS) kan betekenen.’
Diagnostische bloedtest
Op nog langere termijn gelooft Pieter Meysman, technisch directeur (CTO) en medeoprichter van ImmuneWatch, ook in een brede immunologische screening die je helpt om ziektes te vermijden. ‘Er komt een lawine van medische data op ons af, die onze technologie slimmer zal maken en mogelijkheden biedt voor preventieve geneeskunde. Het is onze ambitie om onder meer een diagnostische bloedtest te ontwikkelen die de staat van je immuunsysteem doorlicht. Je leert dan bijvoorbeeld jaarlijks welke infecties je hebt doorgemaakt, of je nieuwe vaccinaties nodig hebt, ... En misschien kunnen we over enkele jaren zelfs vervroegd opsporen of je het risico loopt om kanker of auto-immuunziektes te ontwikkelen.’
