Endometriose is een chronische aandoening die bij één op de tien vrouwen in een bepaalde gradatie voorkomt en die ook de vruchtbaarheid beïnvloedt. Weefsel dat erg goed lijkt op baarmoederslijmvlies of het endometrium duikt bij hen ook buiten de baarmoeder op en zorgt daar voor problemen. ‘Meestal gaat het om de buikholte, uitzonderlijk ook de borstholte, waar het andere klachten veroorzaakt’, zegt gynaecoloog Sofie Vereeck. ‘De meeste patiënten kampen met pijnlijke menstruaties, pijn bij betrekkingen en soms ook bij het plassen of ontlasten. Doorgaans kunnen we de klachten aanzienlijk verlichten, maar definitief genezen kan niet.’
Late diagnoses
Gemiddeld zit er bij endometriose een periode van acht jaar tussen de eerste klachten en de diagnose. ‘Die tijd inkorten blijft onze grootste uitdaging’, zegt casemanager voor endometriose Ingrid Houtrique. ‘Stilaan groeit het bewustzijn wel. In het fertiliteitscentrum gaan we er bijna van uit dat iedereen endometriose heeft tot onderzoek het tegendeel uitwijst. Van alle wensouders die bij ons aankloppen omdat ze niet zwanger raken, kampt ongeveer één op de drie vrouwen met een vorm van endometriose. Afhankelijk van hoe erg de aandoening is, bespreken we of het nog zinvol is om te proberen om spontaan zwanger te worden.’
Het endometrioseteam staat paraat om patiënten met of zonder actieve kinderwens te helpen. Sofie Vereeck: ‘Naast ikzelf als fertiliteitsarts en Ingrid als verpleeg- en vroedkundige, bestaat het team uit vier gynaecologen die gespecialiseerd zijn in endometriose-echo’s en chirurgie. Verder werken we intens samen met radiologen die gespecialiseerd zijn in MRI’s van het klein bekken, een darmchirurg en een uroloog. We hebben ook een bekkenbodemkinesist die chronische pijn aanpakt, twee seksuologen en een psycholoog die helpt om het zowel fysiek als psychisch pittige traject een plaats te geven.’
Tijd en expertise
Gynaecoloog Christine De Bruyn heeft heel veel ervaring met het operatief verwijderen van endometrioseweefsel en ook met de echo’s die cruciaal zijn voor een snelle diagnose. ‘Bij een gynaecologische endometriose-echo brengen we via geluidsgolven de endometrioseletsels in beeld. Dat vergt de nodige tijd en expertise, zeker om ook de minimale letsels op te sporen. Mijn expertise ben ik bij internationale experten gaan halen en nu geef ik de kennis zelf door aan collega’s om zo tot een snellere diagnose te komen bij onze patiënten. Onze ingrepen doen we in het UZA altijd minimaal invasief, waarbij de chirurg opereert via een beperkt aantal kleine sneetjes. Soms gebruiken we robotchirurgie en vaak werken we met verschillende chirurgen tegelijk.’
Dankzij de brede aanpak van het endometrioseteam krijgen de meeste patiënten de klachten onder controle, maar na verloop van tijd of tijdens een fertiliteitstraject duikt de pijn soms weer op. Ingrid Houtrique: ‘Therapietrouw en een regelmatige opvolging blijven belangrijk. De meeste patiënten moeten anticonceptie nemen om niet te menstrueren. Als je zwanger wil raken, kan dat natuurlijk niet en dat maakt het IVF-parcours nog lastiger. Ik fungeer tijdens dat traject als aanspreekpunt. Onze wensouders kloppen met hun problemen bij mij aan: van mentale vragen tot het sneller inplannen van afspraken of het bijsturen van medicatie. We laten onze patiënten niet los. Alleen al het gevoel dat ze niet alleen staan, maakt een wereld van verschil.'
