Het dagziekenhuis voor geriatrische patiënten en de acute verpleegafdeling geriatrie maken het zorgprogramma geriatrie van het UZA compleet. Er was in het ziekenhuis al een geriatrisch profiel, maar voor een opname verwees het UZA geriatrische patiënten vaak naar geriatrie-afdelingen in de omgeving. Het UZA krijgt patiënten met bijzondere aandoeningen zoals hiv, hart-, lever- of nieraandoeningen, transplantatiepatiënten en traumapatiënten doorverwezen van andere ziekenhuizen. Soms gaat dat om oudere patiënten die nood krijgen aan geriatrische zorg.
‘Op onze afdeling geriatrie kunnen patiënten niet alleen door het multidisciplinaire geriatrische team geholpen worden maar ook door hun vertrouwde specialisten’, zegt dr. Veerle Mertens, medisch coördinator en diensthoofd van het zorgprogramma geriatrie. ‘Zo bieden we hen continuïteit in de zorg en kunnen ze in een vertrouwde omgeving verblijven.’
Meer dan alleen leeftijd
Niet zozeer een hoge leeftijd maar wel het feit dat iemand verschillende aandoeningen heeft en bij ziekte heel snel achteruit kan gaan, maakt van een patiënt een geriatrische patiënt. ‘Ook veel verschillende soorten geneesmiddelen nemen, verwardheid ontwikkelen en opeenvolgende ziekenhuisopnames zijn typerend,’ zegt dr. Mertens. ‘Iemand van 40 of 50 kan dus in theorie ook een geriatrische patiënt zijn, al moet de gemiddelde leeftijd op de afdeling wel boven de 75 jaar liggen.’
Van preventie tot revalidatie
In het geriatrisch dagziekenhuis worden patiënten door een multidisciplinair team geëvalueerd op medisch vlak maar ook functioneel, sociaal, psychisch, emotioneel en qua voeding… ‘Op verwijzing van de huisarts of specialist kunnen we problemen zoals herhaaldelijk vallen, algemene achteruitgang, moeilijke thuissituatie en verwardheid evalueren. Als dat haalbaar is, proberen we alle onderzoeken op één dag te bundelen, ook voorafgaand aan een operatie, bijvoorbeeld. Zo moeten de patiënten, die vaak erg kwetsbaar zijn, zich maar één keer verplaatsen.’
In het geriatrisch dagziekenhuis kunnen behandelingen plaatsvinden zoals bloedtransfusies, intraveneuze ijzer en anti–osteoporosebehandelingen. Het heeft voorts een belangrijke preventieve rol: door patiënten goed op te volgen, kun je ziekenhuisopnames voorkomen. En ook voor revalidatietrajecten zoals geheugentraining en valpreventie zullen patiënten in het geriatrisch dagziekenhuis terecht kunnen.
Meer kwaliteit, meer onderzoek
Als geriatrische patiënten in het ziekenhuis belanden, gebeurt dat meestal via de spoedafdeling. Doordat ze met meer dan één aandoening kampen, was het tot voor kort altijd wikken en wegen naar welke verpleegafdeling ze nadien het best gingen. Voortaan kunnen doorstromen naar de nieuwe verpleegafdeling acute geriatrie, waar een multidisciplinair geriatrisch team voor hen klaarstaat. Dr. Mertens: ‘Zo kunnen we de kwaliteit van ons zorgprogramma nog verbeteren. Daarnaast schept het ook mogelijkheden voor klinisch wetenschappelijk onderzoek. Kenmerkend voor een universitair ziekenhuis is namelijk dat het vooral de patiënten met heel complexe situaties en bijzondere aandoeningen zijn die bij ons terechtkomen, ook in de geriatrie.’
Een aparte verpleegafdeling betekent allerminst dat er in de rest van het ziekenhuis geen aandacht meer is voor geriatrische patiënten. ‘Het zorgprogramma geriatrie biedt ons juist de mogelijkheid om alle artsen die we opleiden, een geriatrisch perspectief mee te geven. We zijn dus op weg om een ziekenhuis te worden met een uitgesproken zorg en groot hart voor ouderen.’
Hart voor geriatrie
Voor de nieuwe verpleegafdeling rekruteerde het UZA verpleegkundigen met een hart voor geriatrie. Ze staan in voor de dagelijkse verzorging en hebben daarnaast ook de belangrijke taak de zelfstandigheid van de geriatrische patiënt zoveel mogelijk te vrijwaren. Al bij de opname begint het revalidatieproces, waar ook familie en mantelzorgers onmiddellijk bij betrokken worden.
Typerend voor geriatrische patiënten is dat ze kampen met verschillende aandoeningen tegelijk.
Hoofdverpleegkundige Charisse Peeters en verpleegkundig coördinator zorgprogramma geriatrie Linde Declerck hebben allebei al verscheidene jaren ervaring met geriatrie en weten over welke capaciteiten een geriatrisch verpleegkundige moet beschikken. ‘Typerend voor geriatrische patiënten is dat ze kampen met verschillende aandoeningen tegelijk en vaak een grote verscheidenheid aan geneesmiddelen innemen. Daardoor is de aanpak voor elke patiënt verschillend, maar blijf je ook altijd bijleren’, zegt Linde.
‘De verpleegkundige moet dus veel meer doen dan de dagelijkse verzorging’, vervolgt Charisse. De behoeftes van een geriatrische patiënt zijn complex en divers. Dat vraagt om ruimdenkende en kritische verpleegkundigen. Naast het medische en het verpleegtechnische, is ook de aandacht voor mobiliteit, geheugen, emoties ... net zo belangrijk. ‘Dat maakt het een gevarieerde en uitdagende job.’
Dienst geriatrie UZA, T +32 3 821 57 41, g-dag@uza.be
