Bij patiënten met oedeem hoopt zich onder de huid vocht op, met zwelling van bijvoorbeeld een arm of been tot gevolg. Oedeem kan het gevolg zijn van een kankerbehandeling, een aangeboren probleem in het lymfestelsel, een genetische afwijking, infectie of trauma. Wat de oorzaak ook is: oedeem moet worden behandeld, omdat het erg pijnlijk kan zijn en om blijvende schade aan de huid en de weefsels te voorkomen.
In beweging blijven
‘Bij de behandeling van oedeem zijn verschillende specialisten betrokken, die allemaal actief zijn in de oedeemkliniek,’ zegt prof. dr. Wiebren Tjalma, medisch coördinator van de multidisciplinaire borstkliniek van het UZA. ‘Zo is oedeem na borstkanker wellicht de best gekende oorzaak maar het is zeker niet de enige. Het multidisciplinaire team is samengesteld vanuit de diensten fysische geneeskunde, thorax- en vaatheelkunde, nucleaire geneeskunde, de multidisciplinaire borstkliniek, wondzorg, dermatologie en REVAKI-MOVANT van de Universiteit Antwerpen. Mensen met oedeem hebben behandeling nodig, maar ze horen volgens ons niet thuis in een ziekenhuisbed. Ze zijn niet ziek en bovendien hebben ze juist veel beweging nodig.’ In het zorghotel zijn ruimtes ingericht voor raadplegingen, technische onderzoeken, kinesitherapie met aangepaste toestellen en verbandzorg.
Niet elke dag over en weer
De behandeling van oedeem is complex en patiënten moeten ook technieken aangeleerd krijgen om het probleem zelf onder controle te houden. ‘In een eerste, intensieve fase krijgt de patiënt gedurende twee, drie weken elke dag een behandeling om het oedeem zo snel mogelijk te verkleinen,’ zegt prof. dr. Nick Gebruers, onderzoeker bij de onderzoeksgroep MOVANT (opleiding Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie – Revaki) van de UAntwerpen. ‘En dan is het vaak handig dat ze niet elke dag over en weer naar huis moeten rijden. De behandeling zelf bestaat uit manuele lymfedrainage, verbanden, fysieke oefeningen en huidhygiëne. Eens de grootste zwelling weg is, krijgen patiënten een therapeutische kous aangemeten om de zwelling onder controle te houden.’ Ook krijgen patiënten heel gerichte informatie want eens thuis moeten ze zelf in staat zijn om het probleem onder controle te houden, al dan niet samen met een lokale kinesist. Via terugkom-momenten worden ze wel opgevolgd door de oedeemkliniek.
Naast een gespecialiseerd behandelcentrum is de oedeemkliniek ook een expertisecentrum met een grote focus op wetenschappelijke kennis en vindt er wetenschappelijk onderzoek plaats om de behandeling van lymfoedeem verder te verbeteren. Alleen maar pluspunten voor de patiënt dus.