Probiotica: levende beestjes op uw bord?

Wat zijn probiotica?

'Probiotica zijn levende micro-organismen die een positief effect hebben op onze gezondheid. Je vindt ze in voeding en voedingssupplementen. Ze dringen het aantal ziekteverwekkende bacteriën terug, ondersteunen het immuunsysteem en beschermen de darmwand, als je ze in voldoende hoeveelheden inneemt. Vaak zijn het stammen van Lactobacillus of Bifidobacterium species. De verschillende stammen probiotica hebben ook verschillende effecten.'

Welke effecten hebben ze op de gezondheid?

'De gevolgen zijn heel uiteenlopend, van een vlottere spijsvertering tot een betere mentale gezondheid.'

• Goede darmwerking: 'Probiotica herstellen de darmflora en stimuleren de darmtransit. Enterol, een probioticum dat diarree tegengaat, is trouwens erkend als geneesmiddel. Wetenschappers zijn het er ook over eens dat probiotica helpen bij sommige darmontstekingen, het prikkelbaredarmsyndroom en NEC, een darmaandoening bij (vaak vroeggeboren) baby's.'
   
• Hulp bij vertering van lactose: 'Regelmatig probiotica of levende yoghurtbacteriën innemen verbetert de klachten van mensen die intolerant zijn voor melksuiker of lactose. Een gezondheidsclaim die aanvaard is door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA).'
   
• Verhoogde weerstand: 'Uit lab-experimenten en studies bij vrijwilligers blijkt dat bepaalde probiotica het immuunsysteem kunnen stimuleren.'
   
• Bescherming tegen vaginale infecties: 'Probiotica houden niet alleen de flora van de darm, maar ook die van de vagina in evenwicht en verlagen zo de kans op infecties en ontstekingen.'
   
• Minder risico op eczeem en allergieën: 'Wetenschappelijke studies toonden aan dat het innemen van specifieke soorten probiotica in het laatste trimester van de zwangerschap de baby beschermt tegen atopisch eczeem en allergieën.'

Daarnaast hebben probiotica wellicht nog andere positieve gevolgen die momenteel volop worden onderzocht. Zo zijn er aanwijzingen dat sommige probiotica een gunstige invloed hebben op diabetes type 2, infecties van de bovenste luchtwegen, een hoog cholesterolniveau en een hoge bloeddruk. Er zou zelfs een link zijn met onze mentale gezondheid: proefpersonen gaven aan minder depressief te zijn na het innemen van bepaalde probioticastammen.

Heeft het zin voedingssupplementen met probiotica in te nemen?

'Bij darmklachten, een lage weerstand of na een antibioticakuur bewijzen probiotica zeker hun nut. Hebt u een gezonde levensstijl, eet u gevarieerd en hebt u geen klachten, dan bieden probiotica minder directe voordelen, al kunnen ze wel preventief beschermen.'

Hoe komt het dat yoghurtdrankjes met probiotica geen gezondheidsclaims meer mogen maken?

'Sinds 2007 verplicht Europa de fabrikanten om alle gezondheidsclaims op voeding wetenschappelijk te bewijzen, net als bij geneesmiddelen. Bij probiotica is dat niet evident omdat het gaat om verschillende soorten levende bacteriën, opgebouwd uit verschillende componenten, en niet om één molecule zoals bij een medicijn. Bovendien zijn sommige effecten – een versterkt immuunsysteem bij gezonde mensen bijvoorbeeld – moeilijk aan te tonen. Voor een studie met duizend proefpersonen heb je tot slot veel middelen nodig. Meer en meer fabrikanten van voedingsmiddelen werken daarom samen met farmaceutische bedrijven. De kans bestaat dat in de nabije toekomst enkele gezondheidsclaims worden goedgekeurd en dat de toepassing van probiotica in farmaceutische vormen toeneemt.'

Hebben probiotica bijwerkingen?

'In tegenstelling tot antibiotica hebben probiotica nauwelijks neveneffecten. Toch zijn probiotica niet in alle gevallen aangewezen. Bij patiënten met een geperforeerde darmwand bijvoorbeeld bestaat het gevaar dat er bacteriën terechtkomen op plaatsen waar ze niet thuishoren. Probiotica werken ook trager dan antibiotica, waardoor ze minder geschikt zijn voor acute problemen.'